Rehber | Kategoriler | Konular
KULE
Alm. Turm (m), Burg, Festung (f), Fr. Tour (f), İng. Tower. Yuvarlak veya çok kenarlı plan üzerine inşâ edilmiş, muhtelif gâyeler için kullanılan yüksek mîmârî binâ.
Mîmârî bir terim olmakla berâber, kule kelimesi çeşitli ilim dallarında muhtelif mânâları ifâde eder. Meselâ, bayındırlıkta ?su kulesi? suyu tazyikli olarak dağıtmak için kullanılan yapı. Denizcilikte savaş gemilerinin kaptan köşklerinin üzerinde yer alan gözetleme mahalli. Mâdencilikte, mâden kuyusunun ağzına inşâ edilen çıkarma makinasının monte edildiği beton yapı. Petrolcülükte kuyu açma âletlerine destek vazîfesi gören mâden çatılı iskele. Sanâyide düşey monte edilmiş silindir biçimindeki kataliz odası, reaktör, damıtma ve absorbasyon odası. Sporda ise yüzücülerin dalış yapmaları için hazırlanmış atlama yeri.
Mîmârî bir unsur olarak kulelerin inşâsı eski çağlardan beri bilinmektedir. Meşhur Bâbil Kulesi, Mısır'daki Medînet-Habu Tapınağı en eski kulelerdir. Ortaçağda kuleler, kalelerde çoğalmış ve değişik şekiller almışlardı. Aynı zamanda kalelerin son müdâfaa noktası olmuşlardır. Yine bu devirden kalma ıssız kuleler de haberleşme gâyesiyle kullanılmıştır. İtalya'daki derebeylik şatolarının kuleleri ise, âilenin güç ve debdebesini gösteren birer mîmârî eseri olarak inşâ edilmiştir. Aynı zamanda ortaçağ savaşlarında kalelere taarruz edenlerin kullandıkları tahtadan inşâ edilmiş hareketli kuleler de vardı. Mesela, Fâtih Sultan Mehmed Hanın İstanbul Muhasarasında kullandığı kuleler bunların en gelişmiş şekliydi (Bkz.İstanbul'un Fethi).
On altıncı asırdan sonra ise mâdenî güllelerin savaşlarda kullanılmaya başlamasıyla, tahkimatların ana elemanlarından birini teşkil etmeye başladı, yâni ateşe ve karşılıklı ateşe elverişli olması kulelerin ehemmiyetini artırdı. Başlangıçta kare olan kuleler, zamanla silindir şekline geçmiş ve sonunda yerini burçlara bırakmıştır.
Günümüz mîmârisinde şehirlerde yükselen gökdelenler de birer kule görünümündedir. Chicago'daki Trikune ve Sears gökdelenleri doğrudan kule, diye anılmaktadır.
Türkiye'de bulunan ve târihî değeri olan meşhur kuleler; İstanbul'daki Galata ve Bâyezîd (Serasker) kuleleri ile birlikte Ankara ve İzmir'de yapılmış paraşüt ve televizyon yansıtıcı kuleler de vardır. Çeşitli şehirlerimizde on dokuzuncu yüzyılda yapılmış saat kuleleri de bunlardandır.
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.