Rehber | Kategoriler | Konular
KRESOL
Alm. Kresol (n), Fr. Crésol (m), İng. Cresol. Kömür katranı ve petrolün parçalanma ürünleri içinde bulunan bir aromatik hidrokarbon bileşik.
CH3C6H4OH formülü ile gösterilen bileşiğin orto, meta ve para kresol olmak üzere üç izomeri vardır. Fenole(C6H5OH) metil grubunun girmesiyle meydana gelmiştir. Kömür katranının veya petrolden elde edilen naftanın, rafinasyonu ile elde edilir. Kresoller sentetik olarak toluenin sülfatlanmasıyla veya klorlandırılması ile de elde edilir.
Meta-kresol, sıvı olduğu halde orto ve para kresol kristal hâlindedir. Kresollerin üçü de zayıf asid özellik gösterir Suda çok az çözünür. Alkolde ve eterde çok çözünür.
Üç tip kresolün karışımına, lizol denir ve çok iyi bir antiseptiktir. Kresollerin karışımının fosforik asid ile muamelesinden trikresil fosfat elde edilir ve bu bileşik, bazı plastiklerin kırılganlığını, önleyici ve sertlik verici olarak kullanılır. Aynı zamanda kresoller, yüksek sıkıştırma oranına sahip dizel motorlarda, yanma hızını kontrol etmek ve böylece vuruntuyu önlemek için mazotlara ilâve edilir.
Kresollerden, formaldehit ile polimerize edilerek, fenolformaldehit reçinelerine benzer bir dizi plastik reçineler elde edilir. Meta kresol, bu maksat için çok arzu edilen bir kresol izomeridir. Çünkü polimer zincirin karşılıklı bağlanması için uygun şekildedir. Meta kresolü, destilasyon ile orto kresolden kolaylıkla ayırmak mümkün olduğu hâlde, para kresolden ayırmak zordur. Buna rağmen para ve meta şeklinin karışımı kolayca polimerize olur.