Rehber | Kategoriler | Konular
şiHaBEDDiN MUHAMMED GuRi (Muizziddîn)
Kuzey Hindistan'ı fethederek Delhi Türk Devletinin temelini atan Gûrlu hükümdârı (Bkz. Gûrlular). Firûzkuh'ta Gûr emiri olan Behaeddîn Sam'ın iki oğlundan biri olan Şihâbeddîn Muhammed Gûrî, ağabeyi Giyâseddîn Muhammed Gûrî ile birlikte amcaları Hüseyin Cihansuz'un oğlu Seyfeddîn'in hizmetinde çalıştılar. Seyfeddîn'den sonra Gıyâseddîn, Gûr tahtına çıktı. Şihâbeddîn de, onun sercandârı oldu.
Hindistan'a yaptığı akınlarla güçlenen Şihâbeddîn, Muizziddîn ünvânını aldı. Gazne'yi merkez edindi. O, doğuya giderken ağabeyi de, batıda faaliyetlerde bulundu. Karmatîlerden Mültan'ı, Hindulardan Uç'u alan (1175) Muizziddîn Gûrî, Lahor emirini kendisine bağladı (1186). Tarori'de Hindularla yaptığı savaşı kaybettiyse de (1191), ertesi sene, Muinüddîn Çeştî hazretlerinin işâretiyle çıktığı seferde, aynı yerde büyük bir zafer kazandı. Ecmir'i aldı. Mâbetleri câmi ve medreseye çevirdi. İslâmiyeti yaymak için tedbirler aldı. Delhi'yi haraca bağladıktan sonra Kutbeddîn Aybek'i Hindistan'a vâli tâyin ederek Gazne'ye döndü. Aybek, Kuhram'ı merkez edindi.
Muizziddîn ağabeyinin vefâtı üzerine Gûr sultanı oldu. Harzemşahlar ve Hindistan üzerine seferler yaptı. 1204'te Harzemşah üzerine yaptığı seferde, Karahitay ve Oğuzların saldırısına uğrayarak bozguna uğradı (1205). Hindistan'da çıkan bir ayaklanmayı bastırdıktan sonra geri dönerken çadırında öldürüldü (1206).
Oğlu olmadığı için yerini, Ortaasya'dan getirtip yetiştirilmelerine büyük ehemmiyet verdiği Türk komutanlarına bıraktı. Bunlardan Kutbeddîn Aybek Delhi merkez olmak üzere Hindistan'da DelhiTürk Devletini kurdu. Velînîmetlerine nispetle bu hânedâna Muizzîler adı verildi (Bkz. Delhi Türk Sultanlığı). Yine Muizziddîn'in Türk asıllı komutanlarından Taceddîn Yıldız, Gazne'de hükümdar oldu.
Aybek'in damadı, İltutmuş döneminde Gazne de, Delhi Türk Devletine bağlandı (1216).
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.