Rehber | Kategoriler | Konular
KARBOKSiLLi ASiTLER
Alm. Karbolsäuren, Fr. Acides carboxylique, İng. Carboxylic asides. Karboksil (-COOH) grubu ihtivâ eden organik bileşikler sınıfı. RCOOH şeklinde tamamlanmış olarak gösterilen formülde R'nin yerinde bir hidrojen atomu veya bir alkil bulunabilir. Meselâ R'nin yerinde H bulunursa formik asit (HCOOH), CH3 olursa asetik asit (CH3COOH) teşekkül eder. Karboksilli asitler tabiî halde bulunabildikleri gibi sentetik yollarla da üretilebilirler. Endüstride geniş bir kullanım sahasına sâhiptirler.
Karboksilli asitlerin en mühim türevleri esterleridir. Asitlerin alkollerle reaksiyonundan bir su molekülü ayrılarak ester oluşur. Meselâ endüstride bir çözücü olarak geniş bir kullanma alanı bulunan etil asetat, asetik asitle etil alkolün esterleşme reaksiyonu neticesinde meydana gelir:
CH3COOH+CH3-CH2-OHÆCH3-COO-CH2-CH3+H2O.
Karboksilli asitlerin tepkimeye girdiği bileşiklerin gruplarına göre endüstriyel ehemmiyet taşıyan anhidritler, halojenürler ve amitler gibi diğer karboksilli asit türevleri elde edilir.
Tabiî halde bulunan karboksilli asitlerden en mühimlerinden biri yağ asitleridir. Yağ asitlerinin esterleşmesiyle sabun elde edilir. Süt ve süt ürünlerinde bulunan laktik asit ve turunçgillerde bulunan sitrik asit gibi karboksilli asitler canlı hücrelerinin önemli metabolizma ürünleridir.