Rehber | Kategoriler | Konular

KAPI TOKMAğI

Alm. (Tür)klopfer (m), Fr. Heurtoir (m), İng. Khocker, door handle. Eski evlerde kapıları çalmak için yapılan âlet. Bunlar, kapı kanatlarından birinin üstüne el yetişebilecek yüksekliğe konurdu. Zarîf şekillerde yapılan kapı tokmakları takıldığı yerde hareketli olacak şekilde îmâl edilirlerdi. Kaldırılıp bırakıldığında veya el ile tutulup buraya vurulduğunda tok bir ses çıkardığından ev sâhibini haberdâr ederlerdi. Çok süslüleri yapılan kapı tokmakları yerine bâzı yörelerde halkalar kullanılırdı. Bunlara ?kapı halkası? denirdi.

Anadolu'da, ince zevkin mahsûlü olan evlerin her geçen gün azalıp târihî bir vasıf kazanmasıyla birlikte, var olan bu gelenek de unutulmak üzeredir. Ancak Anadolu'nun bâzı yerlerinde ve bilhassa köylerde kapı tokmakları hâlâ kullanılmaktadır. Eskiden kullanılan kapı tokmakları atalarımızın ince düşüncelerinin zarif sanat anlayışlarının en güzel örneklerindedir.

Şöyle ki; kapı üzerinde biri ince, küçük ve tiz ses çıkaran, diğeri ise kalın, iri yapılı ve tok ses çıkaran farklı iki kapı tokmağı bulunur. Kapıya gelen kişi bir hanım ise ince, tiz ses çıkaran; erkek ise kalın, iri, tok ses çıkaran kapı tokmağını çalar. Böylece evdekiler kapıya gelenin kadın veya erkek olduğunu anlarlardı.


Konular