Rehber | Kategoriler | Konular
iDaM
Alm. Todesstrafe (f), Fr. peine (f) de mort, pine (f) capitale, châtiment (m) supréme, İng. capital punishment, (execution). Kişi hayatını sona erdiren ölüm cezâsı. Bir kimseyi kânun gereğince öldürme. Lügatte ?yok etmek ve ölüm cezâsı? mânâlarına gelir.
İdâm, kânun gereği ölüm cezalarına çarptırılanlara uygulanan infaz işlemidir. Târihin çeşitli devirlerinde insanların inançlarına ve geleneklerine göre idâm usûlleri değişik uygulanmıştır. İlâhî dinlere inanmayan kavimlerde bu, vahşet derecesine varacak şekilde tatbik sâhası bulmuştur. Diri diri yakmalar, diriyken derisini yüzmeler, kızgın yağa atmalar, kazığa gerilmeler, hayvan arkasından sürüklenerek parçalamalar, taş altında ezmeler ve daha akla gelmeyecek işkencelerle öldürülmeler idamın tatbik şekli olmuştur. Zamanımızda en çok uygulanan idâm usûlleri ise; iple asma, elektrikli sandalyeye oturtma, gaz odalarında gaz ile boğma ve kurşuna dizme şeklindedir.
Memleketimizde ise T.C. Kânunu'nun suç saydığı yaklaşık 50 civârındaki fiillerden dolayı bu cezâ verilmekte ve yerine getirilmektedir. Bunun dışında, Askerî Cezâ Kânunu'nda da idâmı gerektiren bâzı suçlar vardır. Türk Ceza Kânunu, îdâmı; ?Buna mahkûm olan kimsenin asılması sûretiyle izalesi (ortadan kaldırılması)dir.? diyerek târif etmiştir. Askerî Ceza Kânunu'na göre, bâzı durumlarda kurşuna dizilmek sûretiyle de infâz edilmektedir. İdâm cezâsının infâzı, Yargıtay Yüksek Makamının kararının kesinleşmesinden sonra, TBMM'nin bu karar hükmünü bir kânunla kabul etmesine bağlıdır. İdâm cezâsı, mahkûmun mensûb olduğu dîninin husûsî günlerinde, meselâ bayram, cumâ, kandil gecelerinde infâz edilmez. Mahkûmun beden hastalığı idâmın infâzına engel değildir. Yalnız akıl hastaları hakkındaki idâm cezâsı, hasta iyileşinceye kadar infâz edilmez. Ayrıca hâmile kadınlar da, doğum yapana kadar idâm edilmezler. İdâm edilen kimsenin cesedi, isterlerse âilelerine teslim edilir. Fakat merâsim yapamazlar.
İdâm cezâsının cinâyet suçlarından dolayı verilip verilmemesi hususunda lehinde ve aleyhinde öne sürülen fikirler hep tartışma konusu olmuştur. Lehinde olanlar, suç işleyenin diğerlerine ibret olduğu ve bir daha suç işlemesine imkân verilmediği, hayat boyu hapsetmektense, öldürmenin daha insânî olduğu fikrini savunmuşlardır. Karşısında olanlar ise, herkese ibret olmadığı, bâzı adlî hatâlarla suçsuzların idâm edilebileceği, idâm cezâsı alanlarla almayan ülkelerde suç oranında bir değişme olmadığı, öldürmenin insânî olmadığı görüşünü ileri sürmektedirler. Günümüzde idâm cezası, başta Avrupa devletleri olmak üzere pekçok ülke tarafından uygulanmamaktadır. Ayrıca idâm cezâlarının uygulandığı ülkelerde uygulanmayan ülkelere göre, suç işlemelerde önemli azalmalar görülmektedir.
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.