Rehber | Kategoriler | Konular
GAZYAğI
Alm. Petroleum (n), Leuchtöl (n), Fr. Kerosene m, İng. Kerosene. Bir karışım olan petrolün rafine edilmesi ile elde edilen ürünlerden biri olup, petrolün yaklaşık olarak 180°C ile 320°C arasında kaynayan kısmı.
Petrolü meydana getiren karışımlardan biri olup, toplam petrol hacminin yaklaşık % 10 ile % 25'ini teşkil eder. Petrolden, fraksiyonlu destilasyon (imbikleme) metodu ile elde edilir. Petrolün fraksiyonlu destilasyonu ile gazyağının yanında benzin, mazot, hafif ve ağır yağlar da elde edilir. Buhar hâline getirilmiş petrol, gerekli uzunlukta olan destilasyon kolonuna gönderilir. Petrol buharı içinde kaynama noktası en düşük olan ürün, kolonun en üstünde bulunan tepsilerde yoğunlaşır. Kaynama noktası en büyük olan ürünler ise kolonun altında yoğunlaşır. Benzin ürünü kolonun en üst seviyelerine yakın yerlerde yoğunlaştığı ve buradan dışarı alındığı hâlde, gazyağı kolonun hemen hemen orta yerlerinde yoğunlaşır ve oradan alınır. Fraksiyonlu destilasyonda süreklilik vardır.
Bu şekilde elde edilen gazyağında istenmeyen kokulara sebeb olan ve yanıcılığı zayıf olan maddeler mevcuttur. Kötü kokuya sebeb olan kükürtlü bileşiklerdir. Gazyağındaki bu istenmeyen vasıflar kimyâsal işlemlerle giderilir. Bu kimyâsal işlemler çok çeşitli ise de, en yaygın olanı sülfürik asit ile olanıdır. Rafine edilmiş gazyağı, donuk sarı renkli veya beyaz, rahatsız edici olmayan kokuya sâhip, yağlı bir sıvıdır. Kimyâsal bileşimi kaynağına bağlı olarak değişik ise de yaklaşık 10 tâne hidrokarbon karışımı olup, hidrokarbonlar genellikle 10 ile 16 karbon ihtiva eden moleküllerdir. Ayrıca n-dodeson benzenin alkil türevlerini, naftalin ve naftalin türevlerini ihtivâ eder.
Gazyağı ilk defâ 1850'lerde kömür katranından elde edilmiştir. 1859'dan sonra da petrolden elde edilmiş ve hâlen en önemli kaynak da budur. Elektriğin ve içten yanmalı motorların gelişmesine kadar aydınlatma ve motor yakıtı olarak petrolün önemli bir ürünü sayılmaktaydı. Bugün ise yakıt ve çözücü olarak kullanılmaktadır. Jet motorlarında da kullanılır.
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.