Rehber | Kategoriler | Konular
FALKLAND ADALARI
Güney Atlantik'te İngiltere'ye bağlı takım adalar. Bölge, Doğu ve Batı Falkland olmak üzere iki büyük ve 200'den fazla küçük adayı ihtivâ eder. Ayrıca ?Falkland Dependeney?ye göre, Güney Georgia ve Güney Sandwich adaları da Falkland'a bağlıdır. 57° ve 62° batı meridyenleri ile 51° ve 53° güney paralelleri arasında kalan Falkland'ın toplam arâzisi 12.170 km2dir. Falkland Adaları, Arjantin'in güneydoğu kıyıları veMacellan Boğazına 500 km, Horn Burnuna ise 600 km'lik bir mesâfede olduklarından stratejik öneme sâhiptirler.
Falkland Adaları, İngiltere ile Arjantin arasında bir tartışma konusu olduğundan, adaların târihi üzerinde bâzı ihtilaflar bulunmaktadır. İngilizler, 1592'de İngiliz gemici John Davis; Arjantinliler ise ?Malvinas? ismi verdikleri Macellan seyâhati mensuplarından İspanyol Esteban Gomez ve DuarteBarbosa tarafından keşfedildiğini iddia etmektedirler. Bu ihtilâfa rağmen adaya ilk yerleşenlerin İspanyollar olduğu kesindir. Adalara ilk defa 1675'te yerleşen İngilizlere önceleri adada yaşayan İspanyollarca bir mukâvemet gösterildi ise de 1771'de işgal kabul edildi. 1774'te İngilizler adaları terk ettiler. İngilizlerin yokluğu sırasında Falkland'a tekrar yerleşen İspanyollar 1829'da adaları Lois Vernet'in başkanlığında bir hükümete ve Arjantinli halka bıraktılar. Lois Vernet hükümeti 1831'de karasularını ihlal eden Amerikan gemilerine el koyunca ABD misilleme olarak bölgeye savaş gemileri yolladı. 1833'te bir İngiliz keşif heyeti Falkland'a yaptığı sefer sırasında bölgede kalmakta direten Arjantinlileri ortadan kaldırarak, İngilizleri Falkland'a yerleştirdi. Her ne kadar iki taraf da yıllarca adalar üzerindeki hak iddiâsını sürdürdüyse de çeşitli anlaşmalarla silâhlı mücâdeleden kaçınılmaya çalışıldı. Bölgede meydana gelen ilk silahlı çatışma olan Birinci Falkland Savaşı, Alman ve İngiliz savaş gemilerinin birbirlerini tâkip ederken meydana gelen çatışmadır. Savaşta Almanlar Scharhorst, Gneisenav, Nürnberg ve Leipzig savaş gemilerini kaybettiler. Savaş kesinlikle adaları ele geçirmek gâyesiyle yapılmamıştı.
Yirminci yüzyılın ilk yarısı içinde taraflar iddia ve taleplerini sürdürürken, bir sonuca varılamıyordu. Milletlerarası Adâlet Dîvânının selâhiyetinin Arjantin tarafından tanınmaması üzerine, Dîvân da bölge hakkında hakemlik yapmayı reddetti. 1964'te Arjantin, BM'nin Sömürgeler Komisyonundan kânunun aracısız olarak iki toplumlu görüşmelerle sürdürülmesini istedi. Ancak her iki tarafın da taleplerinde kesin fikirli olması, bu girişimin de sonuçsuz kalmasına sebep oldu. 1977'de bu statüdeki görüşmeler tekrar başladı. 1980'de İngiltere, ada halkının fikirlerini sorarak, İngiliz yönetiminin devamının arzu edildiğini Arjantin'e bildirdi.
1982 senesinde Arjantin'deki siyasî durum ve Falkland'da petrol bulunması sebebiyle bölgede ikinci bir savaş meydana geldi. 19 Martta Falkland'a bağlı olan Güney Georgia, 2 Nisanda da Falkland Arjantinliler tarafından işgal edildi. 20 günlük bir seyirden sonra, bölgeye ulaşan İngilizler tarafından 25 Nisanda Güney Georgia'dan çıkarıldılar. Arjantinliler'in elinde bulunan Falkland'a ilk saldırı ise 4 Mayısta havadan yapıldı. Ertesi gün Arjantin Cumhurbaşkanı Leopoldo Galtieri bu saldırıda çok büyük kayıp verdiklerini açıkladı. 2 Mayısta da bir İngiliz denizaltısı, insanlık dışı bir hareketle savaş alanından 350 km uzaklıkta bulunan bir Arjantin kruvazörünü batırarak, 350 denizcinin ölümüne yol açmıştı. Çeşitli arabuluculuk teşebbüsleri sonuçsuz kaldı. 15 Mayısta, Batı Falkland'daki bir havaalanına saldıran İngilizler 29 Mayısta Doğu Falkland'daki Ghose Freen'i ele geçirdi. Sonunda Arjantin birlikleri teslim oldu.
Savaş sırasında ve sonunda hem İngiltere hem de Arjantin'de çeşitli kabine değişiklikleri meydana geldi. Savaşın baş sorumlusu olarak itham edilen Arjantin Cumhurbaşkanı Galtieri kısa bir süre için tutuklanırken, İngiltere'de Thatcher hükümeti yaklaşan seçimler öncesinde büyük bir prestij kazanmış oldu.
Falklandlar fizikî yapı bakımından genellikle dağlıktır. Batı Falkland'ın en yüksek noktası olan Adam Tepesi, Doğu Falkland'ın en yüksek yeri Viskorne Tepesi (705 m) ile aynı yüksekliktedir. Kıyılar genellikle kayalık ve girintili çıkıntılıdır. Med-Cezir hâdisesi kıyıların şekillenmesinde büyük rol oynamıştır. Yine kıyıların oyulmasında önemli bir sebep de buzullar olmuştur. Falkland'a serin ve nemli okyanus iklimi hâkimdir. Yıllık yağış 600 mm'nin üzerinde, yıllık sıcaklık ortalaması ise 10°C civârındadır. Nemli iklim ve kuvvetli okyanus rüzgârları arâzinin kıraç bir durum arz etmesine sebeb olmuşlardır. Bitki örtüsüne insan boyunda Tusso otları hâkim olmakla birlikte, söğüt ve kayın ağaçları da görülür.
Falkland'da yaşayan 2105 kişinin yarısından fazlası Port Stanley'de oturmaktadır. Halk tamamen İngiliz asıllıdır. Koyunculuk ve balık avcılığı ile uğraşılır. Ekonominin dayandığı en büyük kaynak koyun besiciliğidir. Büyük çiftliklerde toplam bir milyon kadar hayvan bulunur. Tabiî kaynak olarak son senelerde bulunan petrol sayılabilir. Falkland'a bağlı Gigeoriga da önemli bir balina av üssüdür. Şehirlerin birbirlerine iyi olarak nitelendirilemeyecek kara yollarıyla bağlı olduğu Falkland'da dış ulaşım genellikle hava yoluyla sağlanır.
Adalar İngiltere tarafından tayin edilen idâre ve kânun koyma yetkisine sâhip bir İngiliz idâre heyeti tarafından yönetilir. Heyetin başkanı olan ada vâlisi kraliçe tarafından tâyin edilir. Askerî vâli de yönetime direkt olarak katılır.
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.