Rehber | Kategoriler | Konular
ENERJiNiN KORUNUMU PRENSiBi
Alm. Erhaltung (f) der Energie, Fr. Conservation (f), de L'energie, İng. The Conservation of Energy. Bir sistemin sâhip olduğu toplam enerji miktarının değişmemesi. Bir sistemin herhangi bir anda sâhip olduğu enerji kaybolmayıp, başka bir enerji çeşidi olarak sistemde aynen mevcuttur. Toplam enerji, çeşitli enerjilerin değişik kombinezonları şeklinde olabilir. Bu enerjiler fizikî (kinetik, potansiyel, termal, ışık vb.) veya kimyevî olabilir. Meselâ belli bir yükseklikte bulunan bir cismin, yerçekimi sebebiyle sâhip olduğu bir potansiyel enerjisi vardır. Bu cisim, deniz seviyesine göre (h) kadar yüksekte ise, sâhip olduğu patansiyel enerji, deniz seviyesinde sâhip olacağı potansiyel enerjiden (m) cismin kütlesi, (g) yerçekimi ivmesi olmak üzere (mgh) kadar fazladır. Bu cisim serbest düşmeye bırakılırsa, düştükçe potansiyel enerjisi azalır fakat azalan potansiyel enerjiye eşit miktarda kinetik enerji kazanır. Esâsında düşerken kazanacağı kinetik enerji çok az da olsa kaybettiği potansiyel enerjiden bir miktar eksik olabilir. Bunun sesebi, düşme sırasında hava molekülleri ile olan sürtünme netîcesinde cismin kinetik enerjisinin bir kısmının ısıya dönüşmesidir. Isıya dönüşen bu enerji, cisim ve hava moleküllerinde depo edilir. (m) kütleli bir cismin düşerken (v) hızına eriştiğinde, kazanacağı kinetik enerji mv2/2 ile hesaplanır. Cismin (h) yüksekliğinden düştüğünde kaybettiği potansiyel enerjinin kazanacağı kinetik enerjiye eşitliği (mgh= mv2/2) olur şeklinde ifâde edilir. Cismin kazanacağı hız ise:
Benzer şekilde bir akünün sâhip olduğu kimyâsal enerji, akü boşaldığı zaman kaybolmayıp elektrik enerjisine, bu da bir lambayla ışık, bir elektrik motoruyla kinetik enerjiye dönüşmektedir. Ayrıca bir atomun sâhip olduğu çekirdek enerjisi nükleer reaksiyonlarla ısı enerjisine bu ısı da değişik enerji şekillerine dönüştürülebilmektedir. Burada da enerji eksilmeyip başka enerji şekilleri hâlinde tezâhür etmektedir. Hattâ çekirdeğin ısı vermesi hâlinde madde miktarında meydana gelen eksilme, maddenin enerjiye eşdeğer olması şeklinde telakki edilmektedir. Bu gibi dönüşümlerde toplam enerji yerine toplam madde ve enerji miktarı düşünüldüğünde aynı koruma prensibi hâlâ geçerliliğini korur. Maddenin tamâmen enerjiye dönüşmesi hâlinde madde ve enerji toplamının değişmemesi E= mc2 eşitliği ile ifâde edilir. Burada E enerji, m maddesinin kütlesi, c ışık hızı (300.000 km/s) dır.
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.