Rehber | Kategoriler | Konular

EBE

Alm. Geburtshilfe (f), Fr. Profession de sagefemme, İng. Midwifery. Ebe olma hâli; ebenin mesleği. Yetkisi, gebeliğin teşhis ve gözetimiyle ve normal doğumları yaptırmakla sınırlı tıbbî meslek sâhibi kadın. Türkiye'de ebelik ile ilgili bilgiler Anadolu Selçukluları hâkimiyeti devrine kadar ulaşır. Selçuklulara âit Kayseri'deki tıp medreselerine bağlı dârüşşifâlarda, görevli hekimlerin yazdıkları cerrahlık kitaplarında, doğumun güç oluşu sırasında alınacak tedbirler anlatılmıştır. İstanbul'da Tıphâne (1826) adıyla kurulan okulda doğum bilimi de öğretiliyordu.

Tıp biliminin gelişmesine paralel olarak ebelik öğrenimi de gelişti. Mekteb-i Tıbbiye-i Şâhânede (1843) teorik olarak ebelik dersleri verildi. Türkiye'de ilk doğum kliniği, Demirkapı'da ?Serîriyât-ı Vilâdiye? adıyla açıldı (1892).

1909'da Almanya'da ihtisâsını yapan Dr. Kenan Tevfik, Serîriyât-ı Nisâiye kliniğinin, önce laboratuvar şefliğine, sonra müderrisliğine getirildi. Böylelikle ebelik ve kadın hastalıkları bilimi öğreniminin temeli atılmış oldu.

Cumhûriyet devrinde kurulan İstanbul Ebe Okulunda ilkokuldan sonra iki yıllık bir öğrenimle ebe yetiştirilmeye başlandı. 1938'den sonra da köy ebesi yetiştirilme yolunda çalışmalar yapıldı. Günümüzde Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığına bağlı Sağlık Meslek Liselerinin bir bölümünde ebe-hemşireler yetiştirilmektedir.

Köy ebesi okulları: İlkokulu bitirenlerin alındığı köy ebesi okullarında öğretim süresi üç yıldır. Bu okulları bitirenler, 6 yıl köylerde görev yaptıktan sonra doğum kliniklerinde altı aylık bir kurs görüp, şehir ebesi olabilmektedirler. Ayrıca ebe okullarına girerek de şehir ebesi olabilirler.

Ebe okulları: Ankara Doğumevi, Sağlık Koleji ile İstanbul Zeynep-Kâmil Sağlık Kolejinde birer ebelik bölümü vardır. 15-25 yaşları arasında ortaokulu bitiren kızların imtihanla alındıkları ebe okullarında, öğrenim süresi dört yıldır. Bu okulları bitirenler özel doğum kliniklerinde, ana ve çocuk sağlık merkez ve şubelerinde çalışabilirler.

Ebe hemşire okulları: Ortaokulu bitirenler, ebe hemşire okullarında dört yıllık bir öğrenimden sonra devlet hastânelerinde hemşirelik, ameliyat hemşireliği, laborantlık, doğum hemşireliği yapabilirler. Sağlık merkezleri ebelerine nezâret edebilirler.

Ayrıca ebe kelimesi ?nine? veya ?büyük anne? mânâsında Anadolu'nun çeşitli yerlerinde kulanılmaktadır. Buradan ebe kelimesinin doğum vs. gibi işlerde yaşlı ve tecrübeli kadın mânâsında kullanılarak zamanla mânâ değişikliğine uğradığını söylemek gerekir.


Konular