Rehber | Kategoriler | Konular

OSMAN BöLüKBAşI

Türk siyâset adamı. 1913'te Nevşehir'in Hacıbektaş ilçesine bağlı Hasanlar köyünde doğdu. İlköğreniminden sonra ortaöğrenimini İstanbul Erkek Lisesinde yaptı. Fransa'da Nancy Üniversitesi Fen Fakültesi Matematik bölümünü bitirdi.

1937'de Türkiye'ye döndükten sonra Kandilli Rasathânesinde asistan olarak vazife aldı. Ayrıca Haydarpaşa Lisesinde öğretmenlik yaptı. 1946'da Demokrat Partiye (DP) girerek siyâsete atıldı ve parti genel müfettişliğine getirildi. Hitaâbetiyle ve konuşmalarıyla dikkatleri çekti. Kamuoyunda ?Anadolu Fırtınası? adıyla ün yaptı. Bir müddet sonra DP'nin CHP karşısında bir muvâzaa partisi durumuna düştüğünü, daha sert bir politika tâkip etmesini isteyerek bir grupla beraber DP'den ayrıldı.

Temmuz 1948'de Millet Partisinin kurucuları arasında yer aldı. Ertesi yıl İsmet İnönü ve Celal Bayar'a komplo düzenlemek iddiasıyla tutuklandı. Kısa bir müddet sonra serbest bırakıldı. 1950 genel seçimlerinde Kırşehir'den Millet Partisinin tek milletvekili olarak TBMM'ye girdi. Fakat MP laikliğe aykırı davrandığı gerekçesiyle 1953'te kapatıldı. Osman Bölükbaşı Şubat 1954'te bir grup eski MP'liyle Cumhûriyetçi Millet Partisini kurdu ve genel başkanlığına getirildi. 2 Mayıs 1954 seçimlerinde Kırşehir'den tekrar milletvekili seçildi. Bu dönemde hükümeti çok sert bir dille tenkit etti. 1957 seçimleri öncesinde hükümete hakâret ettiği iddiasıyla, dokunulmazlığı kaldırılarak, tutuklandı ve Ankara Cezaevine kondu. Fakat Ekim 1957 seçimlerinde Osman Bölükbaşı ve CMP adayları tekrar milletvekili seçildiler. Osman Bölükbaşı dokunulmazlık kazandığı için serbest bırakıldı ve yeniden meclise döndü. 10 Ekim 1958'de DP'ye karşı güçbirliği kurmak gâyesiyle CMP ile Türkiye Köylü Partisi birleşti. İki partinin birleşmesiyle kurulan Cumhûriyetçi Köylü Millet Partisi (CKMP)nin genel başkanlığına Osman Bölükbaşı getirildi. Bölükbaşı 1959'da 10 ay hapis cezâsına mahkûm edildi.

27 Mayıs 1960'ta TBMM'nin kapatılmasıyla milletvekilliği sona eren Osman Bölükbaşı, aynı yıl Kurucu Meclis üyeliğine getirildi. 1961 seçimlerinde yeniden milletvekili seçildi. Genel Başkanı olduğu CKMP 54 milletvekili ve 16 senatörle TBMM'de temsil edilir duruma geldi. 1961 seçimleri ertesinde uzlaşmaz bir tutum takınarak koalisyon hükûmetlerine katılmayı reddetti. CKMP, İsmet İnönü'nün kurduğu ikinci koalisyon hükümetine katılınca parti içinde görüş ayrılıkları ortaya çıktı. Osman Bölükbaşı parti genel başkanlığından ve 28 arkadaşıyla birlikte partiden ayrıldı. Arkadaşlarıyla birlikte 1962'de Millet Partisini tekrar kurdu.

Millet Partisi Şubat 1965'te Suat Hayri Ürgüplü başkanlığındaki koalisyon hükümetine katıldı. Fakat Osman Bölükbaşı kabinede vazife almadığı gibi hükümete karşı da açık tenkitler yöneltti. Millet Partisinin lideri olarak katıldığı 1965 ve 1969 seçimlerinde istediği başarıyı gösteremedi. Partisinin oy oranı ve milletvekili sayısı gittikçe azaldı. Mecliste pek küçük bir grubun lideri olarak kaldı. 1972'de genel başkanlıktan ayrılarak yerini eski genelkurmay başkanlarından CemalTural'a bıraktı. 9 Eylül 1973'te milletvekilliğinden istifâ ederek aktif politikadan çekildi.


Konular