Rehber | Kategoriler | Konular
MAKAS
Alm. Schere (f); Schermaschine (f), Fr. Ciseaux (m.pl.), cisailles (f.pl.), İng. Scissors; shears. Kumaş, kâğıt, bez, saç gibi maddeleri kesmek için kullanılan, perçinli bir eksen ile ortadan birbirine eklenen, kestirmek için biri diğerine yaklaştırılan, iki çelik bıçak parçası.
İnşaatçılık sektöründe bir çatının kendi ağırlığı ile kar, rüzgâr ve buna benzer yükleri taşıyabilmesini sağlayan ağaç ve demir kiriş sistemine, iki tren yolunun üçüncü bir tren yolu ile kesiştiği yere, tren katarlarının bir hattan diğer hatta geçmesini sağlamak için rayları açıp kapamaya yarayan otomatik cihazlara da makas adı verilir. Motorlu ve motorsuz vasıtaların tekerleklerinin iç tarafındaki iğ denen kısma yassı çelik levhalarının üstüste konarak meydana getirdikleri sistem de bu isimle anılır.
Makas, çok eski zamanlardan beri kullanılmaktadır. Lambanın bulunmadığı, mumların aydınlatmada kullanıldığı devirlerde, yanan mum fitillerini kesip temizlemek için, mum şamdanlarının yanında üst kısımlarında kutu şeklinde hazneleri bulunan makaslar vardı.
Osmanlılarda makasçılık, 15 ve 16. asırlarda bir sanat dalı olarak en yüksek seviyeye çıkmıştır. Makaslar ne kadar hafif olursa o kadar değerlidir. Bunun yanında makasın yapımında kullanılan çelik cinsi de çok mühimdir.
Makasların yapılış ve kullanılış şekillerine göre çeşitleri ve biçimleri vardır: Kullanılmaları da değişiktir: Teneke, ince kâğıt, saç, kumaş, bez gibi maddeleri kesmek için kullanılan makaslar tek elle kullanılır. Bahçıvanların otları ve buna benzer ağaçları aynı boyda kesmek için kullandıkları ağaç saplı makaslar ile, kalın saç levhaları, demir ve mâdenî telleri kesmede kullanılan makaslar, çift elle kullanılır. Bunlardan başka kartonculuk, ciltçilik ve konfeksiyonculukta büyük topları kesmek için kullanılan makaslar ise tezgah üzerinde oturtulmuş bir şekilde otomatik olarak kullanılır.
Kullanılan başlıca makas çeşitleri: Kâğıt makası, tırnak makası, terzi makası, bahçe makası, çit makası, bahçıvan makası, düğme makası, cep makası, dal makası, oya makası, mum makası, dikiş makası, bıyık makası, teneke makası, biçki makası, demir kesme makası ile bir de kumaşı tırtıllı şekilde kesmek için ağzı oyuk oyuk olan ?Sürfile? makasıdır.