Rehber | Kategoriler | Konular

FAZ

Alm. Phase, Fr. Phase, İng. Phase. Zamana bağlı olarak değişen akım, voltaj gibi fiziksel büyüklüklerin aynı yönde (pozitif veya negatif) aynı dalga şekillerinde, aynı değeri geçmeleri arasındaki zaman farkı. Meselâ eğer iki büyüklük aynı frekansa sâhip ise ve aynı yönde aynı zamanda sıfırdan geçiyorlarsa, bu iki büyüklük aynı fazda denir. Eğer sıfırdan geçme farklı zamanlarda meydana geliyorsa, bu iki büyüklük arasında faz farkı var denir.

Faz açısı: Fazın derece veya radyanla verilen ölçüsüdür. Yön değiştirerek değişim gösteren bir büyüklüğün bir dönüşü 360 derece veya 2 p radyana eşittir. Eğer iki büyüklük aynı fazda ise faz açısı sıfırdır. Eğer iki büyüklükten birisi pozitif en büyük değeri alırken diğeri negatif en büyük değeri alıyorsa, faz farkı 180 derece veya p radyandır.

Astronomide, ayın veya bir gezegenin yörüngesinde hareket ederken aldığı ışıkları dünyâya yansıtması sırasında, parlak görünen kısmında meydana gelen değişiklik de faz olarak isimlendirilir.

Eğer ay, dünyâ ile güneş arasında bulunuyorsa, dünyâya uzak kısmı aydınlandığından (güneş tutulması hâriç) bizim tarafımızdan görülmez olur.

Bu durum yeni ay olarak bilinir. Ay yörüngesinde harekete devâm ederken, batı kenarı güneş ışınları ile aydınlanır ve yeni aydan sonra hilâl fazı ortaya çıkar.

Dünyâ etrâfındaki dönüşünün ilk dörtte birinde (ilk dörtte bir fazı) ayın yarısı aydınlanır. Dünyâ, ay ile güneş arasında bulunduğunda (ay tutulması hâriç) dolunay durumu ortaya çıkar. Daha sonra ayın doğu kısmı aydınlanır. Sonuncu dörtte bir dönüşü arasında da yeni aydan önceki hilâl ortaya çıkar. Merkür, Venüs, Mars da benzer fazlara sâhiptir.

Elektrikte faz farkı denince, elektriksel işâretlerin zaman ekseninde aynı değerlerden geçtikleri zamanlar veya açılar arasındaki fark anlaşılır. Meselâ:

Y1: A1 Sin (wt+f1)

Y2: A2 Sin (wt + f2)

İşâret arasındaki faz farkı f1-f2'dir. Burada Y1 ve Y2 sinyal uzanımlarını, A1 ve A2 amplitütlerini(genlik), w ise pullasyonu (açısal frekansı), f1 ve f2 de fazları göstermektedir.


Konular