Rehber | Kategoriler | Konular
EBüZZiYa TEVFiK BEY
on dokuzuncu yüzyıl Osmanlı edebiyatçı ve matbaacısı. 1848'de İstanbul'da doğmuş olan Ebüzziyâ, Konya-Koçhisarlı KâmilEfendinin oğludur.Asıl adı Tevfik'tir. Ebüzziyâ ünvânını, sürgünde bulunduğu târihte kendi adını kullanamadığı için, oğlu Ziyâ'nın babası anlamında kullanmıştır.
Türkiye'de matbaacılığı kuran İbrâhimMüteferrika'dır. Merakı ve üstün zevki sâyesinde, matbaacılığı basitlikten kurtarıp sanat hâline getiren de Tevfik Beydir. Ebüzziyâ, muntazam bir tahsil görmemiş, husûsî hocalardan ders alarak kendi gayretiyle yetişmiştir. Genç yaşta Nâmık Kemâl ve Şinâsî ile tanışmış, onların tesirinde kalarak edebiyat hayâtına atılmıştır.Arapça ve Farsçadan başka Fransızcayı da öğrenen Ebüzziyâ, Avrupa'daki matbaa alanında olan yeniliklerden faydalanmasını bilmiştir.
Ebüzziyâ, çeşitli devlet memurluklarında bulundu. Terakkî Gazetesi'ndeki yazılarıyla basın hayâtına atıldı. Daha sonra Mısırlı Fâzıl Mustafa Paşanın yardımıyla kurduğu kendi matbaasında ve Nâmık Kemâl'in hediye ettiği Matbaa-i Ebüzziyâ adıyla tanınan matbaada, devrinin neşriyat hayâtında önemli rol oynadı. Hadika ve İbret gazetelerinin baş yazarlığını yaptı ve Siraç (Kandil) Gazetesi'ni çıkardı.
Vatan Yâhut Silistre piyesinin temsilinden sonra Nâmık Kemâl Magosa'ya gönderilirken, o da AhmedMidhat'la birlikte Rodos'a sürüldü. Sultan Abdülazîz Hanın tahttan indirilmesine kadar orada kaldı. 1876'da İstanbul'a döndü. Eski ve yeni (Nâmık Kemâl, Şinâsî, Ziyâ Paşa, R.M. Ekrem, Muallim Nâci, Ahmed Râsim gibi) yazarların bir çok eserlerini içine alan, yüz cildi aşkın, Kütüphâne-i Ebüzziyâ adıyla tanınan takvim yıllıklarını, o devir için ileri bir baskı niteliğinde ve tekniğinde yıllarca çıkardı.
1900 yılında devlet aleyhindeki çalışmalarından dolayı tekrar Konya'ya sürüldü ve Meşrûtiyetin îlânıyla 1908'de İstanbul'a döndü.Aynı yıl Antalya milletvekili seçildi. Bir taraftanMecmua-i Ebüzziyâ'yı yeniden neşrederken, bir taraftan da yeni Tasvir-i Efkâr Gazetesi'ni kurdu. 27 Ocak 1913'te vefât etti.
Makâle, tiyatro, hâtıra, biyografi türlerindeki yazıları yanında antoloji, lügat, gazete, kitap, mecmua da çıkaran Ebüzziyâ edebiyâttan astronomiye, siyâsetten takvimciliğe kadar her konuda yazı yazmış bir muharrirdir.
Ecel-i Kaza adlı piyesi, Sinan Paşadan Nâmık Kemâl'e kadar Türk nesir yazarlarının eserlerinden seçilmiş parçalarla yazarlarının hayatları hakkında kısa bilgi veren Nümûne-i Edebiyât-i Osmâniye adlı antolojisi, Lugat-ı Ebüzziyâ adlı sözlüğü ve Yeni Osmanlılar Târihi, belli başlı eserleri arasındadır.
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.