Rehber | Kategoriler | Konular
ATROPiN
Alm. Atropin, Fr. Atropine, İng. Atropine. Tıpta kullanılan, zehirli ve kristal şeklinde bir alkolait. Atropin maddesini tabiatta Atropa belladonna adlı, Türkiye'de ?itüzümü? veya ?güzelavrat otu? denilen bitki grubu ihtiva etmektedir. Fazla alındığı zaman öldürücü bir zehir olan atropin, tıbbi tedavide sık kullanılan bir maddedir.
Atropin ihtiva eden Atropa belladonna bitkisinin hülasasını, Venezuelalı kadınlar göz bebeklerini büyütüp güzel görünmek için kullanırlardı. Orta Avrupa'da Atropa belladonna bitkisi ?çıldırtan kiraz? adıyla tanınmaktadır. Enfes bir kiraz gibi görünen bu bitkiyi genellikle çocuklar yanlışlıkla yiyerek zehirlenirler. Bu bitkiye ?Çıldırtan kiraz? denmesinin sebebi; güzel bir kiraz gibi görünmesi ve merkezi sinir sistemine tesir ederek çeşitli belirtiler ortaya çıkarmasıdır.
Atropin birçok müstahzarın yapısına girerek tedavide kullanılan bir maddedir.
Atropin'in tedavide kullanıldığı yerler:
1. Mide-bağırsak hastalıkları,
2. Yukarı solunum yolu hastalıkları ve astım,
3. Organik fosfor bileşikleri ihtiva eden ilaçlarla olan zihirlenmelerde antidot olarak (zirai mücadelede ve evlerde kullanılan haşere ilaçları),
4. Mantar zehirlenmelerinin büyük çoğunluğu, Amanita Muscaria adlı zehirli mantarın yenmesi ile olur. Zehirlenmenin sebebi, mantarın ihtiva ettiği muscarin maddesidir. Bu zehirlenmelerde de atropin baş ilaçtır.
Atropinin tedavide kullanılması yanında, atropinle olan zehirlenmeler de çok önemlidir ve tanınması gerekir.
Atropin zehirlenmesi:
a) Merkezi sinir sistemi belirtileri: Heyecan, telaş, zaman- mekan mefhumunda şaşırma, dağınıklık, etraftaki cisimleri yanlış idrak etme (illüzyon), korkulu bir ruh hali, gerçekte olmayan cisimleri görmek ve hissetmek.
b) Vücutla ilgili belirtiler: Ağızda kuruluk, susuzluk hissi, konuşma ve yutkunma zorluğu, gözbebeklerinde ileri derecede genişleme, bulanık görme, göziçi basıncında artma, yüz ve boyunda kızarma, ateş, nabız sayısında artma, kan basıncında (tansiyonda) yükselme, idrar atılmada güçlük ve buna bağlı idrar birikmesi, karında gerginlik. Bu zehirlenme belirtileri 10 miligram atropin alındığında görülüp hatta bazan ölüme sebebiyet verebildiği gibi, 500 miligram atropin gibi yüksek doz alanlarda ölüm olmayabilmektedir. Küçük çocuklar atropin zehirlenmesine, yaşlılar atropinin merkezi sinir sistemi etkilerine karşı hassastır. Atropin vücutta etkisizleştirilirken hem karaciğerde parçalanır hem de böbreklerde değişmeden atılır. Bu bakımdan karaciğer ve böbrek yetmezliği olanlarda çok ufak doz çok tesirli olabilir.
Zehirlenme halinde yapılacaklar: Önce aktif kömür tozu verilmeli ve sür'atle mide yıkaması yapılmalıdır. Zehirlenme belirtilerine karşı, vücut ısısı düşürülmeli, ağızdaki kuruluğu gidermeli, idrar birikimini önlemek için sonda takılmalıdır. Merkezi sinir sistemi belirtilerine karşı ilaçlarla tedavi yapılır. Bugün atropin zehirlenmesinde en çok kullanılan ilaç Fizostigmin adlı bir tabii maddedir.
Atropin zehirlenmesinde ölüm oranı % 1'den az olup, zehirlenme geçtikten sonra herhangi bir araz, iz bırakmaz.
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.