Rehber | Kategoriler | Konular

YUNUSBALIğI (Dalphinus delphis)

Alm. Delphin, Fr. Dauphin proprementdits, İng. Common dolphin. Familyası: Yunusbalığıgiller (Delphinidae). Yaşadığı yerler: Bütün denizlerde, sürüler hâlinde yaşarlar. Özellikleri: Burunları gagalı, sırtları tek yüzgeçli bir memeli. Yüzerken havaya sıçrama özellikleri vardır. Ömrü: 25-35 yıl. Çeşitleri: Şişe burunlu yunus, umûmî yunus en meşhurlarıdır.

Yunusbalığıgiller familyasının türlerine genel olarak verilen ad. Her türlü denizde, hattâ tatlı sularda yaşayan memelidir. 60'tan fazla türü vardır. En çok tanınanı umûmi yunus (D. delphis) ve şişe burunlu yunus (T. turuncatus)tur. Genellikle boyları 2 metre, ağırlıkları 250 kg kadardır. Sırtları yeşilimsi esmer, karnı beyazdır. Diğer balıklarla beslenir. Sırtında geriye kıvrık tek bir yüzgeci vardır. Göğüs yüzgeçleri, başının yanında tarak gibidir. Kuyruğu bütün balinalar takımında olduğu gibi yataydır. Keskin, konik dişleri vardır. Vücûdu torpile benzer. Bütün memeliler gibi akciğer solunumu yapar. Başının üstünde bir hava deliği vardır. Kulakları gözlerinin önünde ufak birer delik şeklindedir. Yavrularını doğurur ve sütle besler.

Yunusbalıkları bâzan tek tek, bâzan çift hâlinde dolaşmalarına rağmen genellikle sürü hâlinde dolaşırlar. Sardalya ve ringa balıklarına düşkündürler. Böyle bir sürüye rastladıkları zaman her bir yunus, ortalama 5000 tâne balık yiyebilir. Normalde günlük besini 40 kg balıktır. Gemilerin köpüklü sularında oynaşmayı ve deniz taşıtlarına eşlik etmeyi severler. İnsanoğluna en çok yakınlık gösteren deniz hayvanıdır. Birçok hareketler öğreterek sirklerde gösteriler yaptırılır. Akrobotik hareketler, sıçrayarak çemberlerden geçme gibi numaralar onun işidir. Şişe burunlu yunus en çok bu işte kullanılır.

Yunusbalıkları, tabiî bir su altı radarı sistemine sâhiptir. Gözleri kapatılan bir yunus, dipteki balıkları eliyle koymuş gibi şaşırmadan bulur. Bunun sebebi araştırılmış, yunusların bir çeşit sinyaller yaydığı anlaşılmıştır. Sinyaller sâyesinde, deniz dibindeki balıkların yerini keşfetmektedir. Balıklar yunusla karşılaştıklarında, oldukları yerde donakalırlar.

Yunusun yüksek frekanslı sesler çıkarıp balıkları tesirsiz hâle getirdiği sanılmaktadır. Yunusların, bilgi ve zekâları, su altında acâyip seslerle haberleşmeleri hakkında çok geniş çalışma ve araştırmalar yapılmaktadır. Bâzı ülkeler yunusbalıklarını programlayarak su altındaki yabancı gemileri veya batık gemileri bulma araştırmaları yapraktadırlar.

Yunusbalığı, halk arasında sevilen bir memelidir. Pusulasını şaşıran gemilere yol gösteren, boğulmakta olan insanları sırtına alarak sâhile çıkaran, birçok yunusa rastlanmıştır. Yeni Zelanda hükümeti, bu hizmetlerini gözönüne alarak yunusların avlanmasını yasak etmiştir. Birçok ülkede açgözlü avcılar tarafından bol avlandığından nesilleri tükenme tehlikesi göstermektedir. Yağı çıkarılır, etinden özel muâmeleler sonucu balık unu elde edilir. Gübre veya yem sanâyiinde kullanılır. Yaralandığında veya yavrusu yakalandığında insan gibi inleme sesleri çıkarmaktadır.


Konular