Rehber | Kategoriler | Konular

YAKUTLAR

Sibirya'nın kuzeydoğusunda yaşayan bir Türk boyu. Sahalar adıyla da bilinen Yakutların Gulıganlar (Kurıkanlar)la Tunguzların karışmasından meydana geldiği tahmin edilmektedir. Kurıkanların, 7. yüzyılda Çin sarayına hediyeler verdikleri, Göktürk Devletini ikinci defâ kuran İlteriş Kağana karşı çıktıkları bilinmektedir. Yakutlar 10. yüzyıldan sonra Moğol istilâları yüzünden yurtlarını terk ederek Selenga Irmağının aşağı kıyılarında, Angara ve Lena ırmaklarının yukarı bölgelerine göçtüler.

On yedinci asrın başlarında Ruslar Asya'yı ele geçirme tasavvurlarını gerçekleştirmek üzere Yakutların ülkesine girmeye başladılar. 1620-1630 yılları arasında tamâmen işgâl ettiler. Yakutlar zaman zaman ayaklandılar ise de, bir netice elde edemediler. Bu târihten sonra Yakutların büyük çoğunluğu Rusların etkisiyle Hıristiyanlaştı. Buna rağmen Şâmânî inançlarını da devam ettirmişlerdir.

İyi at yetiştirmeleriyle tanınan ve zengin insanlar olan Yakutlar, Rusların zulmü altında fakirleştiler. Yakutistan Çarlık Rusya'sında siyâsî suçluların sürgün edildiği bir ülke durumuna geldi. Diğer bölgelerden Rus nüfus göçürülerek Yakutistanda iskân edildi. Sürgünler, Yakut ülkesinde Batı kültürünü ve muhtariyet fikrini yaydılar. On dokuzuncu asırda kültürlü kimseler yetişti. 1900'lü yılların başından 1917 ihtilâline kadar bağımsızlık mücâdelelerine devam ettiler. 1920-1921'de kurulanYakut Millî Hükümeti, komünistlere karşı savaştı. Fakat Moskova'nın güçlü ordusu karşısında mağlup oldular. Ruslarla yapılan barış neticesinde Yakutistan Sovyet Sosyalist MuhtarCumhûriyetini kurdular (1922). Fakat Ruslar, 3.062.000 km2yi bulan Yakutistan'ı kolonizatör Ruslarla iskan ederek Yakut nüfûzunun oranını devamlı düşürmektedirler. 1970 sayımına göre Yakutların nüfusu 602.000 idi. 1992'de 944.000'e yükselmiştir.


Konular