Rehber | Kategoriler | Konular

TELSiZ

Alm. Funkgerät (n), Fr. Télégraphie sans fil (T.S.F) (f), İng. Wireless. Nakil vâsıtası olarak tel yerine uzay ortamını kullanarak ses, söz, yazı ve resim şeklindeki haberlerin birbirinden uzak noktalar arasında karşılıklı olarak alınıp verilmesini sağlayan cihaz. Bir çeşit telekominikasyon aracı. Telekominikasyon tekniği târih boyunca çeşitli merhalelerden geçmiş, fakat asıl büyük gelişmeler elektrikten faydalanma ile 19. asırda gerçekleşmiştir. Telefon ve telgraf gibi telli bağlantılardan sonra nihâyet nakil ortamı olarak uzay kullanılarak telsiz irtibatla haberleşme sağlanmıştır.

Telsiz yayınında ilk gerekli olan şey vericiyle alıcı arasında bir irtibat sağlamak üzere haberi kendisine yükleyeceğimiz taşıyıcı dalganın üretilmesi, kuvvetlendirilmesi ve uzaya yayınlanmasıdır. Taşıyıcının sâbit frekans ve şiddette elektromanyetik bir dalga olduğu düşünülürse verici merkez belirli veya bütün yönlere görünmeyen elektromanyetik dalgalar gönderen bir bakıma güçlü bir fener olarak kabul edilebilir. Fakat sürekli parlayan bir ışığın varlığını haberdar etmekten başka birşey söylememesi gibi bir telsiz vericisinin taşıyıcı dalgası da sâdece onun varlığını ifâde eder. Bu sâbit taşıyıcının bir haber sağlaması için herhangi bir yolla değiştirilmesi gerekir. Meselâ taşıyıcı bir kesilip bir verilerek anahtarlanırsa, mors veya teleprinter kodlarına göre frekansı iki sınır arasında kaydırılırsa radyotelegrafı veya mesaj veya radyofaksimileyle resim gönderilebilir. Ses veya resim bilgisine göre taşıyıcı çok daha karmaşık tekniklerle değiştirilebilir. Bu değiştirme işlemine modülasyon denilir. (Bkz. Modülasyon)

Kullanılan telsiz sistemlerinde çoğunlukla genlik ve frekans modülasyonuyla bunların çeşitleri kullanılır. Modüleli işâret alıcıda demodüle edilerek haber ortaya çıkarılır. Modülasyonun gâyesi, nakledilecek haberi transmisyon yoluna uygun hale getirmektir. Meselâ frekans bandına, band genişliğine, parazit aralığına lineer olan ve olmayan distorsiyonlara uydurmaktır. Genlik modülasyonunda taşıyıcı işâretin genliği habere âit işaretle değiştirilir. Bu durumda taşıyıcı frekansın sağında ve solunda haber işâretinin frekansla taşıyıcı frekansın toplam ve farklarının meydana getirdiği iki yan band ortaya çıkar. Haberin karşı taraftan alınabilmesi için taşıyıcılı veya taşıyıcısız bir yan bandın gönderilmesi kâfidir. Böylece tek ve çift yan bandlı sistemlerden söz edilir. Karşı tarafta modülasyon işlemindekine benzer bir değiştirme işlemine ihtiyaç vardır. Bu işleme demodülasyon işlemi adı verilir. İşlem, modülasyon işlemindekinin tersidir ve yeniden şekil değiştirme anlamına gelir.

Frekans modülasyonunda (FM) ise taşıyıcı işâretin frekansı habere âit işârete göre değiştirilmektedir. Haber artık taşıyıcı işâretin genliği içerisinde saklı olmayıp taşıyıcının sıfırdan geçiş anlarında saklı olmaktadır. Bozucu işâretler yâni parazitler, frekans modülasyonlu işâretli haberin, genlikle ilgisi olmadığı için etkili olamazlar. BöyleceFM'de daha net ve temiz bir ses elde edilir.

Telsiz sistemleri çeşitli tip ve güçte askerî ve polisiye gâyelerle sıkça kullanıldığı gibi sivil gâyeler için de kullanılabilir.


Konular