Rehber | Kategoriler | Konular

SULTAN HAN

Anadolu Selçuklu Sultanı Alâeddîn Keykubâd tarafından Konya-Aksaray ve Kayseri- Sivas yolları üzerinde yapılan iki kervansarayın ismi.

Konya-Aksaray karayolu üzerindeki Sultan Han, Aksaray'a 33 km mesâfede, Sultanhan kasabasındadır. Mîmar Muhammed bin Havlan Dımışkî tarafından 1228-29'da tamamlanmıştır. 116 m boyu ve 4800 m2lik alanıyla Anadolu'daki Selçuklu Kervansaraylarının en büyüğüdür.

Han, boyuna dikdörtgen plânlı (49 m x 64 m) avlulu bir bölümle, bunun güneyindeki kısa kenara bitişik yine boyuna dikdörtgen plânlı (32 m x 52 m) kapalı bir bölümden meydana gelir. Sâdece doğu cephesi birkaç mazgal pencereleriyle delinmiş duvarları ve payenda kubbeleriyle kaleye benzeyen hanın cephesinin orta kısmında, zengin geometrik şekillerle bezenmiş taçkapı yer alır. İç kısımdaki avluda: Sağında süslü revak kemerleri, solunda kapı söveleri, süslü odalar ve dâireler, orta kısımda dört kemer üzerine oturtulmuş ve merdivenle çıkılan köşk mescit bulunur; güney duvarındaki taçkapıdan kapalı hol kısmına girilir. Burası dörder ayaklı sıralarla doğu-batı istikâmetinde dokuz sahına ayrılmıştır. Hâlen tam orta kısmının üstünde sekizgen kasnaklı bir kubbe yer alır. Kubbenin üstü dışarıdan sekizgen piramit biçiminde bir külahla örtülüdür. Çok îtinâlı kesme taş yapısı olan Sultan Han, daha sonraları yapılan büyük kervansaraylara her bakımdan ideal bir örnek olmuştur.

Kayseri-Sivas karayolu üzerindeki Sultan Han ise Kayseri'ye 30 km mesâfede Palas köyündedir. 1232-1236 yılları arasında yapılmıştır. Plânı Aksaray'daki Sultan Hanın plânıyla aynı olup 3900 m2lik bir alana sâhiptir. Enine dikdörtgen plânlı (44 m x 57 m) avlulu bir bölümle, bunun güneydeki kenarına bitişik, boyuna dikdörtgen plânlı (33,5 m x 43,5 m) kapalı bir bölümden meydana gelir. Mukarnaslı taçkapısı, zengin geometrik süslemeler ve iki tarafta yükselen yuvarlak yivli kuleleriyle heybetli bir görünüme sâhiptir. Beş sahınlı kışlık bölümü, 24 ayağı bağlayan sivri kemerlere oturan tonoz örtüsü, çok yüksek ve geniş orta sahnı, kürevî ayakların taşıdığı merkez kubbesiyle gösterişli bir yapıdır.

Her iki kervansarayın da, bakımsızlıktan büyük kısmı yıkık vaziyettedir.


Konular