Rehber | Kategoriler | Konular

NiTRiK ASiT

Alm. Salpetersäure (f), Fr. Acide (m) nitrique, acide (m) azotique, İng. Nitric acid. HNO3 formülü ile gösterilen ve halk arasında kezzap olarak bilinen anorganik bir asit. Asidin bâzı tuzları, tabii kaynaklar hâlinde bulunur. Bunların en önemlisi, Şili güherçilesi olarak bilinen sodyum nitrattır (NaNO3). Sodyum nitrat, sülfürik asitle ısıtılırsa, sodum bisülfat ve nitrik asit meydana gelir.

Nitrat asidinin üretimi için kullanılan iki ticari metod daha vardır. Elektrik arkı prosesinde, azot ve oksijen direkt reaksiyona sokulur. Meydana gelen nitrik oksit, su ile birleştirilerek aside dönüştürülür. Oswald prosesinde, platin katalizörlüğünde amonyak, oksijenle reaksiyona sokularak oksitler meydana getirilir ve bunlar da aside dönüştürülür.

Saf nitrat asidi, renksiz ve 86°C'de kaynayan bir sıvıdır. Kararsız bir bileşik olup, oda sıcaklığında yavaşça azot oksitlerine bozunur. Ticârî olarak satılan derişik asit % 68'lik olup, azot dioksit mevcudiyetinden dolayı genellikle kahverengimsidir. Nitrat asidi en kuvvetli asitlerden olduğu gibi, kuvvetli bir oksidasyon aracıdır ve her iki maksatla da kullanılır. Böylece bâzı metallerle tuzları ve serbest hidrojen meydana getirir. Diğer bâzı metal ve ametallerle de oksitleri meydana getirir. Üç kısım hidroklorik asit ve bir kısım nitrat asidinden meydana gelen ?Kral suyu?, altını çözebilen yegane karışımdır.

Nitrik asit kezâ bir çözücü olarak temizleme işlemlerinde kullanılır. Asitle yapılan nitrolama prosesleri endüstride önemli olup, bu yolla plastikler, boyalar ve patlayıcı maddeler gibi pekçok çeşit ürün elde edilir.


Konular