Rehber | Kategoriler | Konular

LAPLACE, Pierre-Simon

Fransız astronomi ve matematikçisi. Normandiya'da 1749 yılında doğdu. Fakir bir çiftçinin oğlu olup, köyünde okudu. Caen'deki üniversiteye varlıklı komşuları tarafından gönderildi. Burada okuduğu müddetçe matematik derslerinde başarılı olduğundan Paris'e devrin büyük matematik bilgini olan D'Alembert'e, tavsiye mektubu ile gönderildi.

D'Alembert tavsiye mektubuna rağmen, meşguliyetini ileri sürerek görüşmek istemeyince Laplace, matematik ile ilgili prensiplerinin bir şemasını ona gönderdi. Bunun üzerine Laplace ile hemen görüşüp, askerî okula matematik profesörü olarak tâyin edilmesini sağladı. Burada ilmî çalışmaları ile tanınmaya başladı. 1784'te Topçu müfrezesi denetleyicisi oldu. Öğretmen okulunda profesörlük yaptıktan sonra, birinci konsül tarafından İçişleri Bakanlığına getirildi. Fakat siyâsetle pek uğraşmadığı için bu görevden alındı. 1799'da senatoya girdi ve 1803'te senato başkan yardımcısı oldu. Napolyon, 1806'da kendisine, imparatorluk kontu ünvanını verdi.

Genellikle gök mekaniği ve ihtimaller hesâbı üzerine çalışmalarda bulunan Laplace, o güne kadar yanlış olan pekçok düşüncenin doğrusunu ortaya koydu. O zamana kadar Avrupa'da, Ay'ın bir gün gelip, Dünyâ'ya çarpacağı fikri benimseniyordu. Laplace ise Ay'ın yörüngesini değiştirdiği zaman Dünyâ'nın dolanma yönünü değiştirdiğini ortaya koydu. Onun tarafından konan kânuna göre, gezegenlerin hareketlerinde olan değişmeler belli bir düzen içinde meydana gelir ve bunlar önceden tesbit edilebilirdi. AyrıcaJüpiter ve Satürn'ün hareketlerinin görünür düzensizliklerini ve Ay'ın hareketini inceledi. Med-Cezir olayını, matematik bir temele dayandırdı. Çalışmalarını açıkladığı beş ciltlik Traité de Mécanique Céleste adlı eserinin modern bilimde önemli bir yeri vardır. Ayrıca güneş sisteminin meydana gelmesi hakkındaki bulut hipotezi ve astronomi târihi üzerindeki yayınları ile dikkati çekti. Diğer uğraştığı bir konu da ihtimaller hesabıdır.

Laplace, 1827'de öldü. ?Bildiklerimiz çok az, bilmediklerimiz sınırsızdır.? sözü meşhurdur.


Konular