Rehber | Kategoriler | Konular

KIRGIZLAR

Orta Asya'daki Türk boylarından. Güney Sibirya'da yaşayan kuzeyli Türk grubundan. Yenisey Irmağı boyunda medenî bir hayat sürdüler. Mîlât'tan sonra birinci yüzyılda Hun Devleti tâbiyetine girdiler. Hunların dağılmasından sonra Kırgızlar, Hakas Devletini kurdular.

Dördüncü yüzyılda kurulan Hakas Devleti, Baykal Gölünden Tibet'e kadar olan kısma hâkim oldu. Altıncı yüzyılda kurulan Göktürk Devletiyle mücâdele eden Hakaslar, 840'ta Uygur Devletini yıktılar.

Onuncu yüzyılda Karahanlıların tesiriyle İslâm dînini kabul eden Kırgızlar, 13. yüzyılda Moğolların hâkimiyetini tanıdılar. On yedinci yüzyılda Rus istilâsına karşı diğer Türk boylarıyla hareket ettiler. Kırgızların harp kâbiliyetleri yüksekti. On dokuzuncu yüzyılda Kırgız ülkesi bütünüyle Rus hâkimiyetine girdi. Sovyet Rusya'ya bağlı olan Kırgısiztan Cumhûriyeti 1991 senesinde bağımsızlığını îlân etti. Kırgızların bir kısmı Doğu Türkistan, Pamir ve Tanrı Dağlarında, çok az bir kısmı da Türkiye'de yaşamaktadırlar.

Onuncu yüzyılda, Müslüman olan Kırgızların oturduğu Balasagun veÖzkend şehirlerinde kültürel ve iktisâdî hayat gelişti. Usta demirci olan Kırgızlar dokumacılığı iyi bilip, ipek kumaş dokurlardı. Sarı saçlı mâvi gözlü Kırgızların, boy beyine önceleri?Alço? denilirken, sonradan ?İnal? denildi. Türkçe'nin Kırgızca şivesini konuşan Kırgızların zengin folklor edebiyâtı vardır. Kahramanlık destanları, hikâyeler, masallar, atasözleri, mâniler bakımından zengin edebiyât mahsulleri olan Kırgızların yazısı, otuz bir harflidir. Türklüğün büyük destanlarından olan Manas Destanı Kırgızlara âit olup bu Türk boyunun en büyük edebî mahsûlüdür.


Konular