Rehber | Kategoriler | Konular

KILCALLIK OLAYI

Alm. Kapillarität (f), Fr. Capillarité (f), İng. Capillarity. Boyutları küçük olan bir kılcal boruda ortaya çıkan yüzey gerilim olayı. Eğer kılcal boru su içine sokulursa, kılcal cam boruda su seviyesi dışardaki seviyeye nazaran yükselir. Bu, suyun cam boruyu ıslatıp suyu yukarı çekmesiyle olur. Eğer aynı deney suda değil cıva içinde yapılırsa, civa cam kılcal boruyu ıslatmaz ve cıvanın cam yüzden çekilme özelliğinden dolayı cıva yüzeyi kılcal boruda düşer. İçinde ince boşluklar olan cisimlerde, kılcallık olayı çeşitli derecelerde ortaya çıkar. Olayın rastlandığı en önemli bir yer de kan damarlarıdır.

Kılcallık olayı ilk defa Leonardo da Vinci tarafından ortaya çıkarılmıştır. Ancak bu konudaki ilk hassas ölçüler Francis Hauksbee tarafından yapılmıştır.

Kılcallık olayı ve onun dayandığı yüzey gerilim kuvvetlerini, çekim kuvvetleriyle açıklamak mümkündür. Buna göre yüzeyden uzakta bulunan birçok küçük su küresine etki eden çekim kuvveti en yakın çevresinden gelir ve biraz uzaklaşılırsa, hemen sıfıra yaklaşır. Su küresinde etki eden kuvvetler, su küreciği yüzeyden uzakta olduğunda bu kuvvetle dengelenir. Ancak, su küreciği su yüzeyine yakın ise bu dengelenme düşey doğrultuda olmaz ve su küreciği yüzeyden içeri doğru bastırılır. Bu işler yüzeye yakın bütün su kürecikleri için doğru olur. Böylece yüzeyde belirli bir tabaka içeri doğru bastırılmış olur ki, bu da yüzey gerilimi doğurur. Kılcallık olayının diğer rastlandığı bir yer de damlalıklarda sıvı ilâçların yükselmesidir. Bunlardan başka rastlandığı değişik bir yer de, ağaçlarda suyun topraktan ağacın diğer bölümlerine çıkmasıdır.


Konular