Rehber | Kategoriler | Konular

KARBONMONOKSiT

Alm. Kohlenoxyd (n), Fr. Oxyde (m) carbone, İng. Carbon monoxide. Karbonun yeterli oksijen veya hava olmaması durumlarında yanmasıyla meydana gelen bir gaz.

Renksiz, kokusuz bir gazdır. Bâzan görüldüğü gibi, sobalarda mavi bir alevle yanar. Çok kuvvetli bir zehirdir. Solunan havada konsantrasyonu artarsa, kana geçer ve oksijenin taşındığı hemoglobine O2'den daha kolay bağlanır. Yâni bütün CO'lar bitmeden O2 bağlanamaz. Bu bakımdan oksihemoglobin meydana gelemez ve kanda karboksihemoglobin artar, dokulara oksijen taşınamaz ve hücre ölümü meydana gelir. Zehirlenme tablosunda başağrısı, görme bozuklukları, uyku hâli, zihnî bulanıklık ve koma vardır. Yargı kâbiliyeti bozulur ve sezgi kaybolur. Sonuçta kalıcı beyin hasarı meydana gelebilir. Ayrıca nevrasteni, depresyon görülebilir. Belirgin iyileşme durumunu oksijensizliğe ikincil gelişen ansefalopati tâkib edebilir. Organik psikozlar aylarca sürebilir, fakat sonu nisbeten iyi biter. Tedâvisi mekanik bir solunum aracı ile saf oksijen verilmesi veya âcil durumlarda ağızdan solunum yoluyla yapılır.

Endüstride jenaratör gazı, su gazı, kuvvet gazı ve hava gazı içinde kullanılır. Yakıt olarak da kullanılmaktadır.

Kömür sobasında kömür akkor olunca üzerinde çok defa mavi bir alevle CO'in yanışı görülebilir. Eğer bu bölgeye giren hava yâni oksijen yeterli olmazsa ortaya çıkan karbonmonoksit, karbondioksit haline gelemez, yükseltgenemez. İyi çekmeyen sobalarda bu durum meydana gelebilir. O zaman zehirlenme olayı hâsıl olur. Fakat karbonmonoksitin zehirlenme yapabilmesi için havada belli nisbette bulunması gerektiği unutulmamalıdır.


Konular