Rehber | Kategoriler | Konular

KAPAN

Alm. Falle (f), Fr. Trappe, souricière (f), piège (m), İng. Trap. Bazı hayvanları yakalamak için kullanılan tuzak. Büyük tartı âletine de kapan denir. Eskiden balkapanı, unkapanı, yağkapanı gibi orada satılan mallar için de bu tâbir kullanılmıştır.

Osmanlıların ilk kuruluşundan itibaren yağ, bal, un, erzak, hububât, kahve, ipek, pamuk gibi maddeler kapanlara getirilir, devlet bunlardan belli bir ardiye ücreti alarak gerektiğinde narh koyardı. Bilhassa İstanbul'da, dışarıdan ithal edilen mal ve eşyânın satışı bu kapanlarda, devlet resmî memurunun nezâretinde esnafın yiğitbaşıları ve ihtiyarların katılması ile yapılırdı. Böylece malların hîleli ve fazla fiyatla satılması önlenmiş ve herkesin kolayca mal temin edebilmesi sağlanmıştır. İlk Osmanlı Sultanlarının binâ ettirdiği câmi, mescit, medrese, imâret gibi vakıfların masraflarını karşılamak üzere ?kapan hanı? yaptırdıklarına târihî kayıtlarda rastlanmaktadır.

Osmanlılarda zamanla gelişen kapanlar, günümüzde kurulmasına çalışılan ve bâzı büyük şehirlerde açılan umûmî pazar veya halden başka birşey değildir.


Konular