Rehber | Kategoriler | Konular

iP-iPLiK

Alm. Strick (m), Seil (n); Faden (m), Fr. Corde (f), cordeau (m); fil (m), İng. Rope, cord; thread. Keten, kenevir, pamuk, yün, kıl ve ipekten tabiî, birleşiklerden sun'î olarak hazırlanan türlü vasıflarda yapılan dikiş ve dokuma sanâyiinde kullanılan tel hâlinde madde. Eğirme, bükme, örme, çekme ve îmâl etme sûretiyle ip yapılır. Günlük hayatta, dokuma-tekstil sanâyiinde, tıp, biyoloji, denizcilik ve çeşitli dallarda ip-iplik deyimi kullanılır. İnsanlığın başlangıcından beri ip bilinmektedir. İlk insan, ilk peygamber olan hazret-i Âdem devrinde iplik yapılıp, kullanılırdı. Kumaş, ev eşyası, ihtiyâç malzemeleri dokunup, zamanla sanâyi hâlini aldı.

İp, halat, kınnap, sicim, bitki lifleriyle hayvanların yün ve kıllarını eğirme, bükme, örme; önceleri elde ve çıkrıkta yapılırdı, bilâhare sanâyinin gelişmesiyle fabrikalarda işlenmeye başlandı. Günümüzde her türlü ip ham maddesi iplik hâline getirilmek için tezgah ve fabrikalarda farklı vasıflarda işlenip, cinslerine göre ayrılmaktadır.

İp ve iplik yapımı için fabrikalara hammadde olarak getirilen bitki telleri hallaç pamuğu gibi tabakalar hâlinde toplanır. Toplanan tabakalar üzerine yağ dökülünce makinalarla taranır. Bu taranan teller hava almayacak şekilde tezgahlara verilir. Burada karışık olarak verilen tellerden daha düzgün tel şeritler elde edilir. Bundan sonra tel şeritler demetler hâlinde üst üste konur. Diğer makinalarda bir kat bükülüp bobinlere sarıldıktan sonra bütün işlemler bitmiş, satışa hazır hâle gelmiştir.

Sicim, urgan, halat gibi kalın ipler; iplik hâline getirilmiş ince tellerin bir araya getirilerek istenilen kalınlığa göre bükülmesiyle yapılır. Yalnız bu büküm işlemi yapılırken büküm yönü daimâ bir önceki büküm yönüne ters yönde gelecek şekilde yapılır.

Halatlar, urganlar, ipler dış etkilere dayanması için (rutûbetsiz) çeşitli kimyâsal maddelere batırılır.

Kalın ipler denizcilikte, makaralarda ve çıkrıklarda, sicimler ise, çeşitli ihtiyaçlarda kullanılır.


Konular