Alm.See, Teich (m), Fr. Lac, étang (m), İng. Lake.
Genel bir bakışla, Türkiye’deki göllerin belli bölgelerde toplandığı ve geniş sahalar hâlinde göl bulunmadığı görülmektedir. Büyük göllerin azlığı da buna eklenince, Türkiye’nin göl husûsunda zengin olmadığı intibâını verir. Trakya, Kuzey Anadolu’nun büyük kısmı, Güneydoğu Anadolu, gölsüz bölgelerdir. Buna karşılık Marmara, Akdeniz bölgesinin batısı, İç ve Doğu Anadolu’da nisbeten büyük göller bulunmaktadır.Göllerin bâzıları yaz aylarında kuruduklarından muvakkat göl kategorisine girerler. Bunların sahaları dar, derinlikleri ise azdır.
Türkiye’deki göllerin genişliklerinde olduğu gibi, derinliklerinde de bâriz farklar vardır. En derin göller; Çıldır, Burdur, Van, Hazar, Sapanca ve İznik gölleri olup, derinlikleri 60 ilâ 130 m arasında değişmektedir. Derinliği az olanlar ise; Tuz, Akşehir, Apolyant ve Manyas gölleridir. Bunların derinlikleri 5 metreden azdır.
Türkiye göllerinden bâzıları denizlere akıntısı olmayan kapalı havzalar durumundadır. Umûmiyetle tuzludurlar. Bunlarda karbonatlar, klorürler veya sülfatlar mevcuttur. Van Gölünde sodyum karbonat, Tuz Gölünde sodyum klorür, Acı Gölde soydum klorür ve sülfat nisbetleri yüksektir.
Günümüzde su ihtiyacının büyük bölümü göllerden karşılanır. Göllerden sulama, taşıma, dinlenme, enerji üretimi, şehir ve sanâyi artıklarının giderilmesi gibi birbiriyle çelişkili gâyelerle kullanılır. Göllerden bilinçsizce faydalanma çevre kirliliğine sebeb olmaktadır.
Dünyânın Büyük Gölleri
Adı Yüzölçümü En Derin Denizden
(km2) Yeri (m) Yüksekliği
(m)
Hazar Denizi 423.300 768 -28
Superior Gölü 82.700 307 183
Aral Denizi 68.700 68 50
Victoria 68.100 85 1.135
Huran 59.820 229 177
Michigan 58.240 265 782
Tanganyika 31.900 1.435 782
Baykal 31.500 1.741 476
Türkiye’nin Büyük Gölleri
Adı Yüzölçümü Denizden Bulunduğu
(km2) Yüksekliği (m) Bölge
Van 3.713 1.646 Doğu Anadolu
Tuz (Koçhisar) 1.500 925 İç Anadolu
Beyşehir 656 1.121 Göller Bölgesi
Eğridir 468 916 Göller Bölgesi
Akşehir 353 958 İç Anadolu
İznik 298 85 Marmara
Burdur 200 845 Göller Bölgesi
Manyas 166 15 Marmara
Acıgöl 153 836 Göller Bölgesi
Ulubat 134 5 Marmara
Eber 126 967 İçbatı Anadolu
Çıldır 115 1.959 Doğu Anadolu
Erçek 98 1.803 Doğu Anadolu
Hazar 86 1.248 Doğu Anadolu
Amik 60 81 Akdeniz Bölgesi
Bafa 60 2 Ege Bölgesi
Türkiye’nin Baraj Gölleri
Adı Yüzölçümü (km2) Bulunduğu İl
Atatürk 817 Ş.Urfa
Keban 675 Elazığ
Hirfanlı 263 Kırşehir
Altınkaya 118 Samsun
Sarıyar 83,8 Ankara
Seyhan 67,8 Adana
Aslantaş 49 Adana
Demirköprü 47,7 Manisa
|