Rehber | Kategoriler | Konular

BLOKLAşMA

Alm. Tusammenschluss (r) Fr. Traité d'allience.İng. Forming a group. Devletlerin aralarında politik ve askeri yönden işbirliği yapmak üzere anlaşmalar yapıp gruplar kurmalarına, milletlerarası politik lisanda verilen ad.

Tarih boyunca devletler arasında bloklar kurulduğu görülmüştür. Yirminci asırdaki en önemli bloklaşmaların ilki, Birinci Dünya Savaşı öncesi meydana gelen İtilaf Devletleri arasında sağlanan bloktur. Bu bloka İngiltere, Fransa, Rusya gibi büyük devletler ile bazı küçük devletler dahil olmuştu. Sonradan bunlara Amerika Birleşik Devletleri de katılmıştı. Bu blokun karşısında olan devletlerden Almanya, Avusturya, Macaristan ve Osmanlı İmparatorluğu ise, İttifak, yani Merkezi İmparatorluklar denilen bloku kurmuşlardı.

Birinci Dünya Harbinden sonra Rusya'da komünizm, Almanya'da nasyonal sosyalizmin gelişmesi dünya politikasında değişiklikler olmasına sebeb olmuştu. Bunun neticesinde Almanya, İtalya ve Japonya'nın öncülüğünü yaptığı mihver blok doğmuş, bunun karşısında Müttefikler denilen İngiltere, Fransa, Çin, Amerika ve birçok devletlerden kurulu başka bir blok meydana gelmişti.

İkinci Dünya Harbinden sonra bloklaşma, Doğu Bloku denilen sosyalist devletlerle, Batı Bloku denilen ve demokrasi ile idare edilen devletler arasında ayrı ayrı olacak şekilde olmuştur. Bunların dışında Üçüncü Dünya Devletlerinin meydana getirdiği bir blok teşekkül etmiştir. Üçüncü Dünya olarak bilinen guruptaki devletlerin aralarındaki bağlar, diğer iki bloka nazaran değişiktir. Bunlar daha ziyade aynı problemlere sahib olmaları ve çeşitli sebeplerden bir blokta bulunmak istemeyişlerinden dolayı, blok görünümündedirler. Aslında bunlar için, ortada yer alan devletler denilebilir.

Mart 1985'ten sonra Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreterliğine getirilen Gorbaçov'un ülke içinde, devlet ve toplum yapısında başlattığı glasnost (açıklık) ve perestroika (yeniden yapılanma) politikaları, bütün dünyada büyük yankılar uyandırdı. Bu yapılanmanın ve Doğu Blokunda görülen iktisadi krizin ardından, Varşova Paktı ülkeleri arasında çözülme ve demokrasiye geçiş hareketleri başladı. Bu hareketlerin neticesi olarak Doğu Bloku yıkıldı ve Varşova Paktı 1991 yılında resmen dağıldı. Bu durum, dünyada yeni denge arayışlarına yol açtı.


Konular