Rehber | Kategoriler | Konular

ADAçAYI (Salvia officinalis)

Alm. Salbei (f.), Fr. Sauge, İng. Sage. Familyası: Baklagiller (Labiateae). Türkiye'de yetiştiği yerler: Tıbbi adaçayı denen bu cinsi yetişmez. Güney Orta-Batı Anadolu'da tabii cinsleri yetişir.

Haziran-temmuz ayları arasında mavimsi-mor renkli çiçekler açan 30-60 cm boyunda, çok senelik kokulu bir bitki. Bahçelerde süs bitkisi olarak yetiştirilmektedir. Gövdeleri dik, odunsu ve dört köşelidir. Çiçekler üst yaprakların koltuğunda çiçek durumu meydana getirirler. Çiçekler, tüpsü ve uçları dudak şeklinde sarkmıştır.

Memleketimizde bu türü yabani olarak bulunmaz, bahçelerde yetiştirilmektedir. Vatanı Akdeniz bölgesidir. Güney ve Orta Avrupa'da yetiştirilmektedir.

Anadolu'da 70'in üzerinde diğer başka türleri tabii olarak yetişmektedir. Türkiye'de yetişen ve adaçayı olarak kullanılan diğer türlerinin başında Anadolu adaçayı, yönlü adaçayı, misk adaçayı, yabani adaçayı, yeşil adaçayı vs. gelir. Kimyasal madde muhtevaları değişmekle beraber, tıbbi adaçayı gibi kullanılırlar.

Kullanıldığı yerler: Bitkinin kullanılan kısmı, yaprakları, çiçekleri ve yapraklarından elde edilen uçucu yağdır. Bitki, % 2 uçucu yağ ihtiva eder. Bunun % 30'u tuyon, % 15'i sineoldur. Acı maddeler, kafur ve tanen bulunmaktadır.

Eski devirlerde ve günümüzde çok kullanılan faydalı bir bitkidir. Eskiden çoğu evlerin bahçelerinde yetiştirilirdi. Tıbbi adaçayının yatıştırıcı, midevi, idrar söktürücü, ter kesici, dezenfektan te'sirleri vardır. Gargara şeklinde boğaz ve burun hastalıklarında kullanılır. Yapraklarından elde edilen uçucu yağ, yüksek dozlarda kuvvetli bir zehirdir. Bal ve sirke ile karıştırılıp gargara yapınca diş ve dişetlerine, boğmaca ve bademcik iltihablarına iyi gelir.


Konular