Rehber | Kategoriler | Konular

TOY KUşU (Otis)

Bataklık kuşları takımının, toygiller familyasına giren kuşlara verilen genel ad. İri ve ağır gövdeli göçmen kuşlardır. Avrupa, Asya ve Kuzey Afrika'nın ekin tarlaları, bataklık kenarları ve düzlük ovalarında sık rastlanır. Avustralya'da da mevcuttur. Bacak ve boyunları uzun, gagaları oldukça kısadır. Ayakları üçer parmaklı olup, arka parmakları bulunmaz. Birkaç tânesi bir arada gezer. Büyük toy kuşu, Avrupa'nın en iri kuşu olarak bilinir. Uzunluğu 100-102 cm, ağırlığı 15 kg kadardır. Sarı gaga ve kahverengi ayakları güçlüdür. İyi koşar. Sırtı pas sarısı renginde, diğer kısımlar gridir. Erkeğin boynunda ince deriden bir kese ve gagasının dibinden çıkarak geriye uzanan uzun beyaz kıllar vardır.

Çiftleşme zamânında erkek kesesini şişirerek boynunu geri atar, kuyruğunu diker ve kanatlarını yayarak dişiye kur yapar. Bu devrede erkekler birbirlerine çok saldırgan olurlar. Kesedeki havanın boşalmasıyla top gümbürtüsüne benzer tehdit edici sesler çıkarırlar. Anadolu'da ?yabânî hindi? olarak tanınırlar. Yeşil sebze, tohum, böcek, sürüngen ve fâre gibi küçük memelilerle beslenirler. Bâzan ekin tarlalarına büyük ziyanlar yaparlar. Dişi, ekinler boyunu aştığı zaman eşelediği çukurumsu yuvaya 3-4 yumurta yumurtlar. Kuluçka süresi 20-30 gün kadardır. Yavrular on dördüncü günün sonunda uçabilir.

Küçük toy kuşunun boyu 40-50 cm, kanat açıklığı 23-25 cm'dir. Boynunda ?V? şeklinde, göğsünde de halka şeklinde beyaz bir şerit mevcuttur.

Toy kuşlarının eti lezzetlidir. Leylekler gibi yazın ülkemize gelip, kışın Afrika'ya dönerler. Ülkemizde Trakya, İç Anadolu ve Güney Anadolu'daki tarla, düzlük ve ovalarda rastlanır. Toy kuşlarının vücudu ağır olduğundan sürekli uçamazlar. Sık sık mola vererek yollarına devâm ederler.

Sonbaharda Rusya'dan dönerken Karadeniz üstünden Afrika'ya geçerler. Karadeniz'i geçerek kıyılarımıza yaklaşırken avcılar bunlara tuzak kurar. Avcılar, güme (köme) denen kulübeye gizlenir ve kulübenin önüne içi saman dolu bir toy kuşu mankenini dikerler. Göç sürüsü bunu görünce yanına iner ve mankene kur yapmaya başlarlar. Bu oyalanmaları sırasında avcılar, ateş açarak bunları avlar. Böylece kolayca kandırılarak avlandıklarından toy kuşu olarak anılmışlardır.


Konular