Rehber | Kategoriler | Konular

SüSPANSiYON

Alm. Federung (f), Fr. Suspension (f), İng. Suspension. Sarsıntıyı azaltmak için bünye ile zemin arasına, yastıklama görevi yapan, elastik elemanların meydana getirdiği mekanik bir düzen. Süspansiyonun en çok kullanıldığı saha otomobillerdir. Süspansiyon düzeninde yay, amortisör ve lastik takozlardan faydalanılır. Otomobilin lastikleri dahi süspansiyon düzeninin bir parçasını teşkil eder.

Otomobillerde süspansiyon düzeni, Amerikan ve Avrupa arabalarında farklılıklar gösterir. Ön ve arka tekerleklerin ayrı düzenleri vardır. Ön süspansiyon düzeninde umûmiyetle helezonik yay; arka düzendeyse, Amerikan arabalarında, makas, Avrupa arabalarında helezonik yay kullanılır. Makas ve helezonlar dâimâ amortisör ile birlikte çalışırlar. Yayın görevi tekerlek kasisten geçerken sıkışarak yukarı doğru olan darbenin etkisini yutarak azaltmaktır. Yay sıkışınca tekrar genleşmeye başlar ve eski konuma gelinceye kadar salınım yapar. Yayın, salınım hareketlerinin yumuşak şekilde sönümlendirilmesi gerekir. Amortisörün görevi yay salınım hareketlerine sönüm kazandırmaktır. Amartisör bulunmayan otomobiller engebeli yoldan giderken aşağı yukarı çok sarsıntı olur. Halbuki otomobilde seyir ânında istenilen husus, yolun durumu ne olursa olsun içinde oturan yolcuya intikâl eden yatay ve dikey doğrultudaki sarsıntıların en az seviyede olmasıdır.

İkinci Dünyâ Savaşından sonra, süspansiyon düzeni her tekere has bir şekle getirildi. Bağımsız olan bu süspansiyon düzeninde ön tekerleklerin titreşim ve sağa sola dönme problemleri ortadan kaldırılmıştır. Amerikan otomobillerinin de 1960 senesinden sonra, arka süspansiyonları bağımsız helezonik tipe çevrildi.

Süspansiyon sistemlerinde kullanılan helezonik ve yaprak yay yerine hava, hidrolik karışımlı piston düzenli elemanlar da kullanılabilir. Hidrolik basıncı pompayla sağlanır. Piston düzenli diğer bir süspansiyon elemanıysa hidroelastik amortisörlerdir. Bu düzende ön ve arka amortisörler birbirlerine boruyla bağlıdır. Amortisör düzeni içindeki sıvı, yayın görevini yerine getirir. Sıvı basıncı ayarlanarak otomobilin yerden yüksekliği ve sarsıntı miktarı istenilen ölçülere getirilebilir.

Süspansiyon düzeninde ayrıca dolaylı olarak iş yapan elemanlar da vardır. Bağımsız süspansiyon düzeninde ön tekerleklerin seviyelerini ayarlayan, denge çubuğu ile arka süspansiyon düzeninde dönüşlerde meyillenmeyi önleyen karşı-dönme çubukları vardır. Bu çubuklar yüksek kopma mukavemetine sâhip yay çeliğinden yapılır.

Süspansiyon yalnız otomobillere mahsus bir düzen olmayıp, sarsıntının iç organlara ulaşmaması istenilen her mekanik düzenin ayrılmaz parçasıdır. İşyerlerinde tezgâhların yerleştirildiği yerler, lokomotifler, vagonların tekerlekleri de süspansiyon düzenleriyle donatılmıştır. Süspansiyon düzeni olmayan bir çamaşır makinasının çalışması hem gürültülü olur, hem de kısa zamanda bağlantı yerlerinden koparak kırılır. En mükemmel süspansiyon sistemleri insan vücûdunda yer almaktadır. Yüksekten atlayan insanın iç organlarının bulundukları yerlerde kopmadan kalabilmeleri sâhip oldukları, mükemmel süspansiyon düzenleri sâyesindedir.


Konular