Rehber | Kategoriler | Konular

KOKARCA (Mephitis mephitis)

Alm. iltis, Skunk (m), Fr. Mouffette (f), Putois (m), İng. Skunk, polecat, fitchew. Familyası: Sansargiller (Mustelidae). Yaşadığı yerler: Orta ve Kuzey Amerika, Avrupa, Asya ve Kuzey Afrika ormanlarında. Özellikleri: Siyah tüylü, geniş kuyruklu, etçil bir memeli. Sırtında üç adet beyaz çizgi bulunur. Tehlike ânında kuyruğunun dibindeki koku bezlerinden sarımtrak, pis kokulu bir sıvı fışkırtır. Ömrü: 6-8 yıl. Çeşitleri: Ondan fazla türü vardır. Âdi kokarca (veya çizgili kokarca), benekli kokarca, Türkistan kokarcası, siyah ayaklı kokarca en çok bilinenlerdendir.

Sansargiller familyasından, çevik, etçil bir memeli. Tarla ve ormanların ağaç kovuklarında veya toprak altı inlerinde barınır. Kedi iriliğindedir. Boyu 40, kuyruğu 24 cm kadardır. Küçük başı sivri, kulakları yuvarlaktır. Postu siyah, ipek gibi yumuşak tüylüdür. Gözleri ile kulakları arasında sarı renkte tüyler bulunur. Bazılarının sırtında üç adet beyaz çizgi vardır. Bu beyaz şeritler başta birleşir. Benekli kokarcanın kuyruk ucu bembeyazdır. Nadir olarak ağaçlara tırmanır, iyi yüzücüdür. Gece avlanmaya çıkar. ?Sınga? veya ?kır sansarı? da denir. Kışın, meskenler civârına yaklaşarak, tavan aralarına çıkar ve tahıl ambarlarında yerleşir. Kış uykusuna yatmaz. Fâre, böcek,kurbağa ve yılan avlar. Sulu meyve ve tahıl da yer. Kokarca kümeslerin afeti ve ada tavşanlarının büyük düşmanıdır. Avlarını ensesinden ısırarak öldürür. Tehlike karşısında tiz bir ses çıkarır. Düşmanın dikkatini dağıtmak için ayağını yere vurur. Taklalar atar. Ansızın geniş uzun tüylü kuyruğunu kaldırarak, arkasını hasmına çevirir ve pis kokulu sıvısını fışkırtır. Hasmın yüzüne arka arkaya birkaç defa isâbetli atışlar yapabilir. 3-4 metreden kesin isâbetler kaydeder. Pis kokulu sıvısını 6 m uzağa fışkırtanlar vardır. Sıvı, gözleri ve deriyi tahriş eder, geçici bir körlük yapar. Kokusu, haftalarca çıkmaz. Rüzgarlı havalarda 800 metre uzaktan duyulur. Kokarcanın kokusuyla pislenmiş bir hayvan, avlanmakta zorluk çeker. Avları, kokusunu uzaktan duyduğundan kaçarlar. Açlıktan ölme tehlikesi geçirir. Bir daha kokarcayla karşılaşınca kaçmayı tercih eder. Yalnız boynuzlu baykuş kokusundan çekinmez.

Amerika'da yaşayanların rengi Avrupa'dakilerden daha parlaktır. Bu parlaklık kokusunun tesirini gösterir. Türkiye'de yaşayanların kokusu fazla etkili değildir.

Senede iki defa doğurur. İlkbaharda çiftleşir. Altı hafta (50 gün) kadar sonra gözleri kapalı ve tüysüz 4-8 yavru doğar. Yavruların gözleri 20 gün sonra açılır. Kokarca yavruyken yakalanırsa kolayca evcilleşir. Misk bezleri alınırsa uysal bir ev hayvanı olur, evdeki fârelere aman vermez. Amerika'da özel olarak yetiştirilir. Pis kokulu sıvısı, rafine edilerek parfümeride kokuları sâbitleştirici olarak kullanılır. Postu için avlanır. Postundan kürk, kıllarından bir çeşit ferâce ve boya fırçası yapılır. Baykuş, amansız düşmanıdır. Püskürttüğü pis kokudan dolayı Türkçede ?kokarca? adı verilmiştir.


Konular