Rehber | Kategoriler | Konular

JüT (Corchorus capsularis)

Alm. Jute (f), Fr. Jute (m), İng. Jute. Familyası: Ihlamurgiller (Tiliaceae) Türkiye'de yetiştiği yerler: Yerli bitkimiz değildir.

Tropik bölgelerde yetişen 2-4 m yüksekliğinde yıllık, lif bitkisi. Vatanı Doğu Hindistan'dır. Jüt adını taşıyan lif elde etmek için yetiştirilir. Ticârette kullanılan jüt, iki cins bitkiden elde edilir: Birisi, Corchorus capsularis, diğeri ise Corchorus olitoriustur. Bu bitkilerin bir sene içerisinde boyu 2-4 metreye ulaşır.

Tabiî olarak Hindistan'da yetişir. Çin ve Malezya'da yetiştirilmeye başlanmıştır. Colitorius cinsi Akdeniz memleketlerinde de tanınmış ve yetiştirilmeye başlanmıştır. Amerika'ya ulaşması 1870 senelerine rastlar. Amerika'da Teksas ve Güney Karolina eyâletlerinde üretilmektedir.

Dünyâ jüt istihsalinin hemen hemen hepsi Hindistan'a ve Pakistan'a âittir. İstihsalin buralarda fazla olmasının bir sebebi de işçiliğinin çok ucuz olmasıdır. Jüt toplaması oldukça zordur. Bitki üç ayda yetişkin hâle gelir. Çiçek açtığı vakit toplanması gerekir. Tohum dönemine rastlayan mahsul ağır olur, ama lifler kalınlaşmış ve sertleşmiştir. Toplanan jüt bitkisi balyalanarak havuzlara atılır. Havuzların üzeri orman bitkileri, hatta hayvan gübresi ile örtülerek bekletilir. Bu kirli ve havasız su içinde jüt kabukları çürüyerek açılır. Kabuklar içinden lifler çıkarılıp serilerek kurutulur. Bundan sonraki işlemlere fabrikalarda makinalarla devam edilir. Pamuk ipliği üretiminde olduğu gibi taraklardan geçirilerek temizlenir, tamâmen liflerine ayrılır, bobinlere ip olarak sarılır. İp kalınlıkları maksada göre değişiktir.

Jüt lifi elde etmede Pakistan ve Hindistan'ı Brezilya, Taiwan (Milliyetçi Çin) tâkip eder.

Kullanıldığı yerler: Kabukları ve liflerinden istifade edilir. Jütün tekstil sanâyiindeki önemi, liflerinin çok ince oluşundandır. Ayrıca çok ucuza yetiştirildiği için de iktisâdîdir. Jüt lifleri halat, ip, çuval gibi çok kullanılan malzeme îmâlatında da kullanılır.


Konular