Rehber | Kategoriler | Konular

FENOL

Alm. Phenol n, Karbolsäure f, Fr. Phénol, acide phénique, acide carbonique m, İng. Phenol. Karbolik asit veya hidroksil benzen de denilen, çok yönlü organik bir bileşik.

Özellikleri:Formülü C6H5OH olup, benzen halkasındaki bir hidrojen yerine (-OH) grubu girmiştir. Erime noktası 41°C, kaynama noktası 182°C ve spesifik (öz) ağırlığı 1,07 g/cm3tür. Saf hâlde renksizdir. Deri ile temas ederse deriyi yakar ve zehirlidir. Fenikasit de denilen fenol, asidik özellik de gösterir.

Elde edilişi: Tabiî olarak kömür katranında bulunur ve buradan elde edilir.Klor benzene sodyum hidroksit etki ettirilerek elde edilir. Katalizör olarak bakır kullanılır.Ayrıca anilinden de elde edilir.

Kullanılışı: Fenol, çok geniş kullanma alanına sâhiptir. Fenolden başlayarak epoksi ve fenolik reçineler, aspirin ve diğer bâzı ilâçlar, zararlı ot ve böcek öldürücüler, azo boyar ve plastik maddeler elde edilebilir. Formaldehit ile asidik ortamda reaksiyona sokulursa novalak adı verilen ve vernik endüstrisinde kullanılan bir reçine elde edilir. Formaldehit ile bazik ortamda reaksiyona sokulursa ısı ile sertleşen bakalit elde edilir.

Bunlara ilâveten deterjan îmâlâtında kullanılan alkil fenoller de, fenolden elde edilirler. Fenol tüketiminin büyük bir kısmı naylon îmâlâtında kullanılan sikloheksanol ve epoksi reçinelerinin hammaddesi olan bifenol-A için olmaktadır.

Bilhassa eskiden fenolun %1-2'lik çözeltileri tıpta kaşıntı ilâcı olarak kullanılırdı. Ancak zihirli bir madde olduğu anlaşıldıktan sonra, bu maksatla olan kullanımı hemen hemen yok olmuş gibidir.


Konular