Rehber | Kategoriler | Konular

EMBRiYOLOJi

Alm. Embryologie (f), Fr. Embryologie (f), İng. Embryology. Yumurtadan, organları tam bir canlının gelişmesine kadar olan olayları inceleyen ilim dalı. Çok eski zamanlardan beri insanlar bu konu üzerinde düşünmüşler ve kendi devirlerine göre bâzı açıklamalar yapmışlardır. Bu araştırmacılar bir canlının ve özellikle insan gelişmesi üzerinde yüzyılımızda da aydınlatılamamış sorulara cevap aramıştır. Bu çalışmalar sadece sembolik bir değer taşımaktadır.

On yedinci yüzyılda mikroskobun keşfiyle embriyoloji ayrı bir bilim dalı hâlinde gelişmeye başlamıştır. On sekizinci yüzyıldaki çalışmalar arasında zamanın büyük İslâm âlimi Erzurumlu İbrâhim Hakkı'nın meşhur Mârifetname adlı eseri dikkati çekmektedir. Bu eserde insan anotomisi ve ceninin gelişimi üzerine zamanımızdakine uygun bilgiler verilmektedir.

On sekizinci yüzyılda yumurtada canlının çok küçük bir kopyesi olduğu fikri çürütüldü. Birçok hayvan türündeki embriyonun gelişmesinin ufak farklarla birbirine benzediği anlaşıldı. Yirminci yüzyıl başında embriyonun bâzı parçalarının gelişmeyi etkilediği gösterildi. Embriyondaki bu etkileyici bölge denilen parçaların varlığını ilk defa keşfeden Hans Shemann (1869-1941), bu keşfiyle 1935'te Nobel ödülü almıştır. Aslında embriyonun gelişmesi kısmen kendi kendine, kısmen de belli bölgelerin kontrolü altında olmaktadır. Gelişmenin nasıl bir yön tâkip edeceğini tâyin eden asıl faktör döllenmiş yumurtanın çekirdeğinde mikroskopik bir yer tutan bu kalıtım maddelerinin (genler) gelişmeyi nasıl etkilediği haâlen araştırma konusudur. Zamanımızda embriyoloji insanın ve diğer canlıların gelişmesiyle ilgili sorulara hücresel hatta gen molekülleri seviyesinde cevap aramaktadır. Embriyoloji bir çok bölümlere ayrılmıştır.

Vertebralı embriyoloji: Balık, amfibi, sürüngen, kuş ve memelilerin gelişmesini inceleyen embriyolojinin bir dalıdır.

İnsan embriyolojisi: İnsan yavrusunun, döllenmiş tek hücreden îtibâren, doğana kadar geçen süre içindeki normal gelişmesini incelemektedir.

Fizyolojik embriyoloji: Gelişen doku ve organların fonksiyonlarını inceler.


Konular