Rehber | Kategoriler | Konular

EKLEMLER

Alm. Gelenke, Fr. Articulation f, İng. Joint. İnsan ve omurgalı hayvanlarda vücut kemiklerinin ucuca veya yanyana gelip birleştiği yer. İnsan vücûdunda kemik ve kıkırdaklar, eklemler vâsıtasıyla bir arada tutulurlar. Eklemler kemiklerin hareketini sağlarlar.

Yapısı: Bir eklemi meydana getiren kemiklerin birbirine karşı gelen yüzleri uyumludur ve kıkırdaktan yapılan bir tabakayla kaplanmıştır. Eklemdeki kemikler arasındaki mesâfe eklem boşluğunu meydana getirir. Eklem boşluğu, eklem kapsülü tarafından çevrelenir. Eklem kapsülü sert bağ dokusundan yapılmış koruyucu bir kılıftır. Eklemi yapan kemiklerin kıkırdak yüzleri sinovial membran denilen zar gibi ince, hassas bir hücre katıyle kaplıdır. Bu zar, sinovial mâyi denen bir sıvı salgılar. Bu mâyi hem eklemin kayganlığını temin ederek hareketi kolaylaştırır, hem de kıkırdağın beslenmesine yardım eder. Eklem kapsülü etrafındaki bağlar sâyesinde oldukça sağlam bir yapı kazanır.

Eklemlerin temel vazifesi serbest hareketi temin etmektir. Bu açıdan eklem mekaniği incelendiğinde eklemlerin çevresinde kapsül, bağlar ve kaslar sâyesinde en az enerjiyi harcayarak en fazla işi yapabilecek şekilde düzenlendiği görülür. Eklemler hareketlerine göre; hareketsiz -oynamaz (kafa kemikleri arasındaki eklemler), yarı hareketli- yarı oynar (omurga kemikleri arasındaki eklemler) ve hareketli-oynar eklemler olarak üçe ayrılır. Tam hareketli olmayan bir eklemde, eklem satıhları birbirine tam olarak intibak edemediğinden, omurganın omurları arasında olduğu gibi, kemikler arasında disk denilen kıkırdak yapılar bulunur. Bir yönde veya bir düzlemde hareket eden eklemlere, menteşe eklem denir. Diz, dirsek ve parmak kemiklerinin eklemleri böyledir. Kalça ve omuz eklemleri her yöne hareket kabiliyeti olan eklemlerdir. Bir uzun eksen etrafında dönme hareketi yapan eklemlere trokoid eklem denir. El bileği eklemi bu tip bir eklemdir.


Konular