Rehber | Kategoriler | Konular

DEVLET BORçLARI

Alm. Staatsschulden (pl), Fr. Dettes (pl) publiques, İng. Public debt, national debt. Devletin harcamalarını karşılamak için verginin yanısıra ve onunla birlikte kullandığı temel kaynak.

Devletin borçlanmaya mürâcaatı, genellikle mâlî sebeplerle olur. Vergi gelirleri, kamu hizmetlerinin mâliyetini karşılama konusunda yeterli olmadığı zaman devlet borç alır. Borçlanma genellikle, olağanüstü ve istisnâî bir finansman metodu olarak kabul edilir. Ne var ki günümüzde özellikle dış borçlanmaya başvurmak, bâzı ülkeler açısından normal bir yol hâlini almıştır. Öte yandan devletler, iç borçlanmaya mâlî sebebin dışında, ekonominin dengesinin korunması amacıyla da mürâcaat etmektedirler.

Devlet borçlanmasının vergiden farkı, verginin kesin, borçlanmanın geçici bir finansman aracı olmasıdır. Borç alınan tutarlar, vâdeleri geldiğinde alacaklılara ödenecektir. Üstelik borç bir menfaat karşılığı verildiğinden, alacaklılar başlıca fâiz geliri de elde edeceklerdir. Devlet borçları, yabancı kaynaklardan (ülke ve piyasa) sağlanmışsa dış, iç piyasadan temin edilmişse, iç borç olarak adlandırılmaktadır. İç borçların bütçe dengesi ile alâkalı bir husus olmasına mukâbil, dış borçlar bir ödemeler dengesi meselesidir. Devlet borçları vâdelerine göre kısa, orta ve uzun vâdeli şeklinde üçe ayrılabilir. Öte yandan borçlanmanın yapılmış şekline göre cebrî ve ihtiyârî olmak üzere iki kategoriye ayrılabilir.

Türkiye'de devletin iç borçlanması başlıca hazine bonoları, hazine tahvilleri, Merkez Bankasından kısa vâdeli avans biçiminde, dış borçlanmada milletlerarası kurum ve kuruluşlardan, yabancı hükümetlerden, ticârî bankalardan yapılmaktadır.


Konular